Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 210 oppslagsord

fem

determinativ kvantor

Opphav

norrønt fim(m); truleg samanheng med finger

Tyding og bruk

  1. grunntalet 5
    Døme
    • klokka er fem over ti
  2. skulekarakteren 5
    Døme
    • få 5 i norsk

Faste uttrykk

  • fem om dagen
    mål om å ete minst fem porsjonar frukt, bær og grønsaker kvar dag
    • minst fem om dagen er ein god leveregel
  • gå fem på
    (opphaveleg frå eit kortspel) bli lurt
    • juryen gjekk fem på
  • ikkje ta fem øre for
    ikkje unnsjå (2), skamme seg eller vike tilbake for
    • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
  • ikkje vere ved sine fulle fem
    ikkje ha sitt fulle vit, ikkje vere riktig klok eller klar
    • ingen ved sine fulle fem ville seie ja
  • ta seg fem minutt
    ta ein kort pause
    • ho tok seg fem minutt med ein kollega
Artikkelside

passere

passera

verb

Opphav

frå fransk og tysk; av latin passus ‘steg’

Tyding og bruk

  1. gå, fare forbi eller gjennom
    Døme
    • passere i 70 kilometers fart;
    • dei passerer bomstasjonen kvar dag;
    • passere ei bru;
    • passere målstreken
  2. sjå bort frå;
    bli akseptert;
    oversjå
    Døme
    • desse ytringane får passere som vrøvl
  3. leggje bak seg eit skilje i alder, mengd eller liknande
    Døme
    • ho passerte dei sytti;
    • klokka passerte tolv;
    • vi har passert fem millionar innbyggjarar i Noreg
  4. bli behandla
    Døme
    • framlegget har passert Stortinget

Faste uttrykk

  • la passere
    ikkje bry seg om; gå med på, godkjenne
    • slikt kan ein ikkje la passere
  • passere revy
    dukke opp i minnet
    • livet hans passerte revy
Artikkelside

oppimot

preposisjon

Tyding og bruk

opp mot;
Døme
  • oppimot veggen;
  • oppimot fem tusen kroner
Artikkelside

programserie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rekkje av tv- og radioprogram med fast emne (og sendetid)
Døme
  • programserien tar publikum med på ei ferd rundt i fem regionar
Artikkelside

rankingliste

substantiv hokjønn

Opphav

etter engelsk ranking list; jamfør ranking

Tyding og bruk

liste over noko som er rangert etter kvalitet eller verdi, særleg brukt om liste over dei beste utøvarane i ei idrettsgrein
Døme
  • han har toppa rankinglista i bordtennis dei siste fem åra;
  • ei rankingliste over dei beste skulane
Artikkelside

mosebok

substantiv hokjønn

Opphav

etter namnet Moses

Tyding og bruk

kvar av dei fem første bøkene i Det gamle testamentet i Bibelen
Døme
  • søndagens tekst er frå første Mosebok;
  • ho hadde lese alle mosebøkene
Artikkelside

primtal

substantiv inkjekjønn

Opphav

av prim (1

Tyding og bruk

i matematikk: naturleg tal som berre kan delast med 1 eller med seg sjølv
Døme
  • dei fem første primtala er 2, 3, 5, 7 og 11
Artikkelside

pro anno

adverb

Opphav

av latin annus ‘år’

Tyding og bruk

for året, per år;
årleg;
forkorta p.a.
Døme
  • renta er fem prosent pro anno
Artikkelside

poker

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. kortspel med innsats (2) der det gjeld å få den beste kombinasjonen med fem kort og der ein bløffar om sjansane til eigne kort for å slå motspelaren
    Døme
    • bløffe i poker;
    • NM i poker
  2. Døme
    • dei brukte han som joker i politisk poker
Artikkelside

overlast

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

  1. for stor eller for tung last
    Døme
    • lastebilen hadde fem tonn i overlast
  2. tilsidesetjing
    Døme
    • lide overlast
Artikkelside
Side 1 av 21