Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

fakkel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk Fackel; frå latin fax ‘fakkel’

Tyding og bruk

  1. stav eller samanbunta tynne stikker innsette med brennbart stoff;
    boks med brennstoff og kraftig veike til å tenne på ute
    Døme
    • bere faklar i demonstrasjonstog;
    • dei hadde tent faklar på trappa før festen;
    • dei tente ein fakkel på ulykkesstaden
  2. i petroleumsverksemd: tårn som blir brukt til å brenne overskot av olje og gass;
    jamfør fakle

brennande

adjektiv

Opphav

av brenne (1

Tyding og bruk

  1. som brenn
    Døme
    • eit brennande hus;
    • ein brennande fakkel;
    • under Spanias brennande sol
    • brukt som adverb:
      • brennande varm kaffi;
      • det var brennande heitt ute
  2. prega av sterke kjensler;
    intens
    Døme
    • brennande lyst;
    • brennande interesse;
    • ho hadde eit brennande ynske;
    • sjå på nokon med eit brennande blikk;
    • ha eit brennande hjarte for alle som lid
    • brukt som adverb:
      • vere brennande harm;
      • han var brennande oppteken av filosofi
  3. særs viktig;
    maktpåliggjande, presserande
    Døme
    • eit brennande spørsmål;
    • ta opp ei brennande sak
    • brukt som adverb:
      • saka er framleis brennande aktuell
  4. brukt forsterkande: svært stor, sterk
    Døme
    • i ein brennande fart
    • brukt som adverb: særs, svært, veldig;
      jamfør brenn- (2)
      • han fór brennande fort ut døra

lyse 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lýsi, opphavleg ‘noko til å lyse opp med’; av lyse (4

Tyding og bruk

  1. lysblink, lysing
    Døme
    • sjå ei lyse langt borte
  2. liten fakkel

lampe

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt lampi; opphavleg av gresk lampas ‘fakkel’ av lampein ‘lyse’

Tyding og bruk

apparat som gjev lys ved hjelp av elektrisitet, gass, olje eller anna
Døme
  • slå på lampa;
  • sløkkje lampa;
  • ho stod i lyset frå lampa;
  • den raude lampa blinkar

kyndel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kyndill; jamfør kandelaber

Tyding og bruk

brennande stikke til å tenne og lyse med;

fakle

fakla

verb

Tyding og bruk

i petroleumsverksemd: brenne overskot av gass og olje i fakkel (2)

fakkelberar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som ber ein fakkel (1)
    Døme
    • det var mange fakkelberarar i demonstrasjonen;
    • han er vald ut som fakkelberar i OL
  2. person som går føre og kjempar for ei sak
    Døme
    • ho er ein fakkelberar i kampen mot ekstremisme

kjerte

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kerti, gjennom lågtysk og gammalhøgtysk ‘veike’; frå latin charta ‘veike’, opphavleg ‘papir’

Tyding og bruk

høgt vokslys;

tyrilyse

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lyse (1, 2), fakkel av brennande tyrifliser brukt til lyskjelde;

tyrifakkel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fakkel av tyristikker