Avansert søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

katalysere

katalysera

verb

Tyding og bruk

verke som ein katalysator (1) på
i overført tyding: setje fart i ein prosess;
påskunde
Døme
- vi må katalysere skiftet til ein meir berekraftig kvardag
- brukt som adjektiv:
  dette vil ha ein katalyserande effekt på aktiviteten

katalysator

substantiv hankjønn

Uttale

katalysaˊtor, i fleirtal katalysaˊtorar; katalysatoˊrar

Opphav

nylaging av katalyse

Tyding og bruk

stoff som har evne til å setje fart i eller seinke kjemiske reaksjonar utan at det sjølv blir forbrukt;
jamfør inhibitor
i overført tyding: utløysande faktor, drivkraft
Døme
- krisa vart ein katalysator for nye krefter
i motor: system som reinsar avgassane i bilmotorar og liknande ved katalyse
Døme
- katalysator i bil har vore påbode sidan 1989

katalytisk

adjektiv

Tyding og bruk

i kjemi: som verkar som katalysator (1)

Døme

ha ein katalytisk verknad;
katalytisk forbrenning

inhibitor

substantiv hankjønn

Uttale

inhiˊbitor

Tyding og bruk

stoff som seinkar eller hindrar ein kjemisk reaksjon;

jamfør katalysator (1)

-ator

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør -or

Tyding og bruk

suffiks brukt til å lage substantiv for person, apparat, maskin osv. som handlar eller fungerer slik som første delen av ordet uttrykkjer;

i ord som diktator, generator, katalysator, prokurator, radiator og separator

aktivator

substantiv hankjønn

Uttale

aktivaˊtor, i fleirtal aktivaˊtorar; aktivatoˊrar

Opphav

Tyding og bruk

i kjemi: stoff som har evne til å styrkje verknaden av ein katalysator (1)
i fysikk: stoff som gjer eit anna stoff radioaktivt