Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
55 treff

Nynorskordboka 55 oppslagsord

vokal 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, substantivering av vocalis (littera) ‘klangfull (bokstav)’, av vox ‘røyst’

Tyding og bruk

stemd språklyd som ein lagar med artikulasjonsorgana når ein lèt luft strøyme meir eller mindre fritt ut gjennom munnen;
til skilnad frå konsonant
Døme
  • vokalane våre er a, e, i, o, u, y, æ, ø og å;
  • låge eller høge vokalar;
  • korte eller lange vokalar
Artikkelside

vokal 2

substantiv hankjønn

Opphav

av vokal (3

Tyding og bruk

i musikk: røysta som instrument
Døme
  • han er med i bandet på vokal;
  • først spela dei inn trommer, bass og gitar, til sist legg dei på vokal
Artikkelside

vokal 3

adjektiv

Opphav

av latin vocalis; jamfør vokal (1

Tyding og bruk

  1. som gjeld bruken av songrøyst
    Døme
    • ei malmfull røyst bar over dei vokale vanskane
  2. som blir sungen eller kan syngjast;
    til skilnad frå instrumental;
    jamfør vokalmusikk
    Døme
    • vokal tradisjonsmusikk
Artikkelside

svake substantiv

Tyding og bruk

substantiv som endar på trykklett vokal;
til skilnad frå sterke substantiv;
Sjå: svak
Artikkelside

svak

adjektiv

Opphav

av lågtysk swak

Tyding og bruk

  1. som har liten styrke;
    Døme
    • ha svake musklar;
    • han er svakare enn andre barn;
    • ein svak vind;
    • motoren var for svak
  2. som toler lite;
    sjukleg, skrøpeleg
    Døme
    • ha svake nervar;
    • ho er framleis svak etter operasjonen
  3. som har liten innverknad eller kraft
    Døme
    • ei svak gruppe;
    • svak motstand
    • brukt som substantiv:
      • dei svake i samfunnet
    • brukt som adverb:
      • sjå behova til dei svakast stilte
  4. som har liten makt eller autoritet
    Døme
    • ei svak regjering;
    • få kritikk for svak leiing
  5. som ein nesten ikkje legg merke til
    Døme
    • ei svak lukt;
    • ein svak nedgang i talet på selde bustader;
    • veksten var svakare enn venta
    • brukt som adverb:
      • eit svakt opplyst rom;
      • ho klemde handa hans svakt
  6. lite fast;
    ettergjevande
    Døme
    • vere svak i trua
  7. lite solid;
    usikker
    Døme
    • ha svak økonomi
  8. lite vellukka;
    dårleg
    Døme
    • ein svak prestasjon;
    • svake resultat;
    • laget har hatt ein svak start på sesongen;
    • dette er den svakaste boka hennar;
    • regelverket er for svakt
    • brukt som adverb:
      • den norske krona står svakt
  9. i grammatikk: med regelviss bøying;
    til skilnad frå sterk (11)

Faste uttrykk

  • det svake kjønn
    utdatert nemning for kvinner
  • svak bøying
    bøying med tillagd ending i preteritum;
    linn bøying;
    til skilnad frå sterk bøying
  • svak side
    feil, mangel
    • ei svak side ved rapporten;
    • undersøkinga har svake sider
  • svake substantiv
    substantiv som endar på trykklett vokal;
    linne substantiv;
    til skilnad frå sterke substantiv
  • svake verb
    verb som får bøyingsending i preteritum;
    linne verb;
    til skilnad frå sterke verb
  • vere svak for
    gjerne ville ha;
    ikkje kunne motstå
    • ho er svak for det søte
Artikkelside

svartmetall

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; jamfør black metal

Tyding og bruk

musikksjanger innanfor heavy metal prega av høgfrekvent lyd, skrikande vokal, opphavleg med tekstar som uttrykkjer opprør mot det etablerte (til dømes mot kristendomen)
Døme
  • italienaren er oppteken av norsk svartmetall
Artikkelside

utlydsvokal

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vokal (1 som står i utlyd (2)
Artikkelside

sjølvlyd, sjølvljod

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

til skilnad frå medlyd
Artikkelside

X 1, x 1

substantiv hankjønn

Uttale

eks

Tyding og bruk

bokstaven x (uttala s framfor vokal, ks i innlyd eller utlyd)
Artikkelside

staving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  2. del av eit ord som er bygd opp av ein kjerne (vokal eller stavingsberande konsonant) med moglege andre lydar framfor eller bak seg
    Døme
    • ordet ‘kaste’ er samansett av stavingane ‘kas’ og ‘te’
  3. minste teikn til ytring
    Døme
    • han har ikkje med ei staving sagt kva han meinte om saka

Faste uttrykk

  • lukka staving
    staving som endar på ein konsonant eller ei konsonantgruppe
  • open staving
    staving som endar på ein vokal
Artikkelside