Avansert søk

Nynorskordboka 101 oppslagsord

utsjånad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det som kan sjåast av noko;

Døme

utsjånaden på tingen;
ha fin utsjånad;
dei er like av utsjånad;
ha utsjånaden med seg;
døm ikkje etter utsjånaden!

traurig

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

som gjev eller blir prega av sorg;
trist (1), sørgjeleg (1)
Døme
- ein traurig lagnad
som gjev lite spenning eller underhaldning;
keisam, nitrist, uinteressant (1)
Døme
- ein traurig utsjånad;
- ei traurig framsyning

gammalsleg, gamalsleg

adjektiv

Tyding og bruk

Døme

gammalsleg utsjånad;
gammalsleg drift

styggen

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Djevelen, Satan;
Styggemannen
Døme
- han køyrde som om han hadde Styggen sjølv i hælane
vondskapsfull eller hardhjarta person
Døme
- han vart peika ut som den store styggen
lite vakker person;
person med lite tiltalande utsjånad
Døme
- folk ropte styggen etter han
brukt om dyr som blir oppfatta som trugande, farlege eller skadelege
Døme
- myggen, den vesle styggen;
- dei høyrde styggen ule i fjella

Faste uttrykk

styggen på ryggen
negativ tanke eller vane, til dømes depresjon eller rus, som plagar ein;
tung bør;
jamfør har ein tatt fanden/styggen på ryggen, lyt ein bere han fram

stygg 2

adjektiv

Opphav

norrønt styggr

Tyding og bruk

som tek seg dårleg ut;
med utiltalande utsjånad
Døme
- vere stygg å sjå på;
- vere stygg på håret;
- ha stygge tenner;
- ei stygg handskrift;
- dressen var flekkete og stygg;
- eit stygt måleri;
- det eine huset styggare enn det andre;
- det styggaste bygget i byen
slem, uskikkeleg, vond
Døme
- vere stygg mot nokon;
- ei stygg skulding;
- stygge gjerningar
- brukt som adverb:
  fare stygt fram
farleg, skremmande
Døme
- ein stygg sving;
- ein stygg sjukdom;
- stygge våpen;
- ei stygg ulykke;
- eit stygt sår
fæl, lei
Døme
- ein stygg affære;
- vere stygg til å banne
faretruande, illevarslande
Døme
- sjå stygt ut for nokon
- brukt som adverb:
  drøyme stygt
dumdristig, tankelaus
Døme
- stygg køyring
om lyd: høg og skremmande
Døme
- eit stygt skrik;
- det var stygt å høyre
ufyseleg, ruskete
Døme
- stygt vêr
usømeleg
Døme
- fortelje stygge historier;
- skrive stygge ord på doveggen
redd, sky;
jamfør folkestygg
brukt som forsterkande forledd;
i ord som styggbratt, styggfort, styggammal

Faste uttrykk

vere stygg i kjeften
bruke harde, ufine ord

slekte på

Tyding og bruk

likne på (i utsjånad, natur eller liknande);

Sjå: slekte

Døme

han har litt å slekte på når det gjeld kunstnarlege evner;
lydbiletet på plata slektar på andre band

slekte

slekta

verb

Tyding og bruk

vere i slekt med

Faste uttrykk

slekte frå
kome frå
ho slektar frå Narvik
slekte på
likne på (i utsjånad, natur eller liknande)
han har litt å slekte på når det gjeld kunstnarlege evner;
lydbiletet på plata slektar på andre band

Kari

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

typisk norsk kvinne;

jamfør Ola

Døme

ha ein litt meir eksotisk utsjånad enn Karier flest

Faste uttrykk

Kari nordmann
gjennomsnittleg, typisk norsk kvinne;
jamfør Ola nordmann
Kari nordmann er flink til å kome seg ut i det grøne

fornye seg

Tyding og bruk

gje seg sjølv ein ny utsjånad, eit nytt innhald eller preg;

Sjå: fornye

Døme

fornye seg hjå frisøren;
miste evna til å fornye seg;
bli tvinga til å fornye seg

fornye

fornya

verb

Opphav

av for- ( og ny (

Tyding og bruk

gjere ny att;
nye opp att;
skifte ut med nytt
Døme
- fornye kjøkenet;
- fornye datamaskina
- brukt som adjektiv:
  etter fornya vurdering;
  med fornya styrke gjekk dei på;
  sjå på nokon med fornya interesse
få i stand på nytt;
gjere gyldig vidare;
forlengje
Døme
- fornye ein kjennskap;
- fornye ein kontrakt;
- passet må fornyast kvart tiande år

Faste uttrykk

fornye seg
gje seg sjølv ein ny utsjånad, eit nytt innhald eller preg
fornye seg hjå frisøren;
miste evna til å fornye seg;
bli tvinga til å fornye seg
få fornya tillit
få fortsetje i same posisjon, stilling eller gruppe som før;
bli vald igjen
få fornya tillit i regjering;
trenaren fekk fornya tillit etter førre sesong

Resultat per side: