Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

utrydde, utrydje

utrydda, utrydja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

fjerne heilt;
gjere ende på
Døme
  • utrydde ugras;
  • utrydde misforståingar;
  • han ynskjer å utrydde ulven
Artikkelside

rotenon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå japansk

Tyding og bruk

giftig stoff frå ei belgplante, i hovudsak brukt til å utrydde insekt, visse parasittar og fisk
Artikkelside

rykkje opp med rota

Tyding og bruk

fjerne for godt;
utrydde;
Sjå: rot
Artikkelside

rot 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rót

Tyding og bruk

  1. del av ei plante som går ned i jorda
    Døme
    • bjørka har lange røter;
    • frå rot til topp
  2. plante med særleg godt utvikla underjordisk del
  3. nedste del av noko som utgjer eit feste til noko anna;
  4. i overført tyding: noko som har festa seg som noko stabilt og akseptert;
    grunnlag, tilknyting, rotfeste (1, 2)
    Døme
    • planen har ikkje rot i røyndomen;
    • ein kultur med djupe røter
  5. utgangspunkt for noko;
    Døme
    • rota til alt vondt;
    • rota til problema ligg i fortida deira
  6. i matematikk: tal i høve til eit anna tal som det blir likt når ein multipliserer det med seg sjølv (éin eller fleire gonger)
    Døme
    • rota av 16 er 4
  7. i språkvitskap: del av ord som kan stå aleine eller vere del av ei stamme (1, 5), og som er utan avleiingar eller bøyingsending;
    jamfør rotord

Faste uttrykk

  • ha si rot i
    stamme frå
  • rykkje opp med rota
    fjerne for godt;
    utrydde
  • ròtne på rot
    gå i oppløysing;
    forfalle
    • skogen ròtna på rot
  • slå rot
    • utvikle røter og byrje å vekse
      • planta har slått rot og vil kanskje begynne å blomstre til sommaren
    • utvikle tilhøyrsle til ein stad;
      kjenne seg heime;
      til skilnad frå å vere rotlaus
      • dei slo raskt rot i den nye byen
    • feste seg, få grobotn
      • tankane slo rot
Artikkelside

tyne 2

tyna

verb

Opphav

norrønt týna; av tjón, jamfør tjon (1

Tyding og bruk

  1. gjere ende på;
    øydeleggje, utrydde;
    drepe
    Døme
    • tyne ugraset;
    • tyne alle tilløp til kritikk;
    • bjørnen tynte sauene
  2. fare ille med;
    pine, plage;
    mobbe
    Døme
    • dei tynte skulebarna utan å bli stoppa;
    • han gjekk lei av å tyne meg
  3. drive til å yte mest mogleg
    Døme
    • tyne bøndene;
    • ho tynte seg sjølv;
    • han tyner motoren
  4. kaste bort, sløse
    Døme
    • tyne bort pengane

Faste uttrykk

  • tyne ut
    • nytte heilt ut;
      presse ut
      • det maksimale ein kan tyne ut av dei tilsette
    • gjere utarma;
      pine ut
      • tyne ut distrikta
Artikkelside

utryddingskrig, utrydjingskrig

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. væpna aksjon for å utrydde nokon
    Døme
    • historia er full av utryddingskrigar
  2. innsats for å fjerne noko uynskt
    Døme
    • ein utryddingskrig mot markmusa
Artikkelside

utrydding, utrydjing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å utrydde eller bli utrydda
Døme
  • hindre utrydding av arter
Artikkelside

rottegift

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

gift til å utrydde rotter med
Artikkelside

fuglekoloni

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

koloni (5) av fuglar
Døme
  • ein mink kan utrydde ein fuglekoloni på eit par timar
Artikkelside