Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

tretten

determinativ kvantor

Opphav

norrønt þrettán, opphavleg ‘tre og ti’

Tyding og bruk

grunntalet 13

Døme

i tretten år;
telje til 13;
mange reknar tretten som eit ulykkestal

Faste uttrykk

gå tretten på dusinet av
vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym
vere tretten til bords
vere i eit selskap med tretten personar, noko som tolkast som at ei ulykke vil skje

måne

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt máni

Tyding og bruk

himmellekam som går i bane omkring ein planet;
drabant (3), satellitt (1)
Døme
- jorda har éin måne, mens Jupiter har tretten
måne (1) som går omkring jorda, og som er meir eller mindre synleg på himmelen
Døme
- månen er i ne;
- veksande måne;
- månen står opp om kvelden
- - fullmåne
  - halvmåne
  - nymåne
noko som minner om månen, særleg skalla flekk på hovudet
Døme
- han har fått måne

Faste uttrykk

mannen i månen
menneskeliknande figur som ein synest ein kan sjå på måneoverflata
sjå ut som ein har dotte ned frå månen
sjå svært forundra ut
teikn i sol og måne
teikn som tyder på at noko kjem til å hende

dusin

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå fransk av douze ‘tolv’

Tyding og bruk

mengd på tolv;

Døme

eit dusin knappar

Faste uttrykk

dusinet fullt
tolv stykker;
fullt hus
gå tretten på dusinet av
vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym

vere tretten til bords

Tyding og bruk

vere i eit selskap med tretten personar, noko som tolkast som at ei ulykke vil skje;

gå tretten på dusinet av

Tyding og bruk

vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym;

Sjå: dusin, tretten