Avansert søk

16 treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

tarm

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þarmr

Tyding og bruk

  1. del av meltingskanalen som går frå magesekken til endetarmsopninga;
    jamfør tjukktarm og tynntarm
    Døme
    • tarmane skrik av svolt
  2. noko langstrekt, smalt og buktete som kan minne om ein tarm (1);
    jamfør fjordtarm

fibrose

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

auka mengd bindevev i organ eller vev

Faste uttrykk

  • cystisk fibrose
    medfødd sjukdom som gjev forstyrring i organ som lunger, tarm og bukspyttkjertel og fører til produksjon av seigt slim som tettar igjen kjertlar og utførselsgangar

garn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt garn, samanheng med gǫrn ‘tarm’, truleg opphavleg ‘snor av tarmar’

Tyding og bruk

  1. tråd spunnen av ull, bomull, lin eller kunststoff
    Døme
    • spinne garn av karda ull;
    • kjøpe strikkepinnar og garn;
    • saum i blått og kvitt garn
  2. nettforma fangstreiskap, særleg til fiske
    Døme
    • fiske med garn;
    • setje ut garn;
    • trekkje garna;
    • få fisk på garn;
    • fisken sprellar i garnet

Faste uttrykk

  • få i garnet
    få i si makt
  • gå i garnet
    bli lurt
  • ha garna ute
    prøve å fange eller å få i si makt
  • sitje i garnet
    vere i ein fastlåst situasjon

tynntarm

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tarm mellom magesekken og tjukktarm

striktur

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, av stringere ‘dra saman’

Tyding og bruk

innsnevring av ein kanal i kroppen, særleg i tarm, urinrøyr eller matrøyr

trikin

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk trikhinos ‘som er av hår’

Tyding og bruk

rundmakk i tarm og kjøt hos mange pattedyr;
Trichinella spiralis

cystisk fibrose

Tyding og bruk

medfødd sjukdom som gir forstyrring i organ som lunger, tarm og bukspyttkjertel og fører til produksjon av seigt slim som tettar igjen kjertlar og utførselsgangar;
Sjå: fibrose

gjerne 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med norrønt gǫrn ‘tarm’

Tyding og bruk

innvol i fisk;
Døme
  • ta ut gjerna

dysenteri

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk dys- og enteron ‘tarm’; jamfør dys-

Tyding og bruk

tarmsjukdom med blodig avføring
Døme
  • bli smitta av dysenteri

brokk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk ‘brot’; samanheng med brekke (2

Tyding og bruk

sjukleg tilstand der eit organ, særleg ein tarm, kjem ut av det normale leiet