Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

skriftspråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

språk som blir brukt i skrift (og som har ei fastare norm enn talemålet)
Artikkelside

litteraturspråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skriftspråk brukt i litteratur
Artikkelside

knote

knota

verb

Opphav

samanheng med knette

Tyding og bruk

  1. blande element frå skriftspråk, eit anna språk eller andre dialektar inn i eige talemål
    Døme
    • han knotar ikkje på bokmål;
    • vi ser ikkje ned på folk som knotar
  2. plundre, streve
    Døme
    • ho knota med låsen
Artikkelside

provencalsk 1, provençalsk 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. oksitansk (2 dialekt i Provence i Sør-Frankrike
  2. skriftspråk som byggjer på dialektane i Sør-Frankrike
Artikkelside

hindi

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå persisk ‘indisk (språk)’, av Hind ‘India’; jamfør hindu

Tyding og bruk

  1. samnamn for fleire indoariske språk
  2. skriftspråk i India
Artikkelside

norsk-dansk 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. dansk språk, særleg skriftspråk, slik det vart brukt av nordmenn
  2. i målstriden, nedsetjande: bokmål
Artikkelside

vulgærspråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. rått, tarveleg språk
  2. i språkvitskap, før: (folkeleg) nasjonalspråk, til skilnad frå riksspråk, skriftspråk og liknande
    Døme
    • vulgærlatin er eit vulgærspråk
  3. før i Noreg: nemning på folkemålet i byane
Artikkelside

vokalisere

vokalisera

verb

Opphav

fransk vocaliser ‘syngje på vokalar’

Tyding og bruk

  1. uttale som vokal
    Døme
    • vokalisere ein j til i
    • utvikle seg til vokal
      • ein vokalisert w
  2. setje inn vokalteikn i skrift der dei manglar, til dømes i semittiske skriftspråk
Artikkelside

ung

adjektiv

Opphav

norrønt ungr

Tyding og bruk

  1. om folk: som har nokså låg alder;
    særleg: som er mellom barn og fullvaksen, eller som er i nokså tidleg vaksen alder
    Døme
    • ung gut, jente, mann, kvinne, frue;
    • ung og urøynd;
    • ung og sprek;
    • vere ung av år;
    • dei unge – ungdomen;
    • både unge og gamle (eller både ung og gammal) – folk i alle aldrar;
    • den unge generasjonen
    • om tid eller tilhøve: som gjeld folk i nokså låg alder
      • slå igjennom i ung alder;
      • i (mine) unge år, dagar;
      • ha røynt mykje i sitt unge liv;
      • eit ungt miljø;
      • her trengst det unge krefter, ungt blod
  2. om folk: som har låg alder i høve til nokon annan eller til ei viss norm
    Døme
    • vere for ung til å gå i barnehagen;
    • for ung til å gå av med pensjon;
    • vere i yngste laget til å gifte seg;
    • ein ung førsteklassing;
    • unge besteforeldre;
    • det unge folket i huset – ungfolket;
    • dei unge bur i gamlehuset, kårfolket i nyhuset;
    • unge Larsen – Larsen junior;
    • firma C. Dahl d.y.
    • i komparativ og superlativ brukt i jamføring:
      • ho er (to år) yngre enn eg;
      • ho er yngst av syskena;
      • (den) yngste sonen
    • komparativ brukt absolutt: nokså ung
      • ei yngre dame
  3. Døme
    • halde seg ung og slank;
    • vere ung av sinn
  4. nokså ny (i ei verksemd)
    Døme
    • han er yngst i firmaet – sist tilsett
  5. om vokster, ting, fenomen, institusjon: nokså nyleg tilkomen, nokså ny
    Døme
    • ungt gras;
    • ung skog;
    • ein ung stat;
    • ein ung vitskap;
    • eit ungt skriftspråk;
    • natta er ung – det er tidleg enno
    • i jamføring i komparativ og superlativ:
      • eldre og yngre steinalder;
      • den yngste staten i unionen

Faste uttrykk

  • den yngre
    junior av to med same namn; forkorta d.y.
Artikkelside

talespråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

talemål, munnleg språk;
motsett skriftspråk
Artikkelside
Side 1 av 2