Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

sitron

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin citrus ‘sitrontre’

Tyding og bruk

  1. sitrontre
  2. frukt av sitrontreet
    Døme
    • sitron er ei sitrusfrukt

Faste uttrykk

  • presse sitronen
    få mest mogleg ut av noko
Artikkelside

gul 2

adjektiv

Opphav

norrønt gulr

Tyding og bruk

som har ein farge som eggeplomme eller mogen sitron (og som ligg mellom oransje og grønt i fargespekteret)
Døme
  • gule roser;
  • ei gul regnjakke;
  • gule erter;
  • kornet er gult;
  • slå seg gul og blå

Faste uttrykk

  • gul feber
  • gult kort
    kort med gul farge som tener som åtvaring for stygt spel, særleg i fotball
  • gult lys
    trafikklys som varslar overgang frå grønt lys (1) til raudt lys
Artikkelside

sur

adjektiv

Opphav

norrønt súrr

Tyding og bruk

  1. med skarp smak eller lukt (som av sitron eller eddik);
    motsett søt (1)
    Døme
    • sure plommer;
    • få sure oppstøytar;
    • sur røyk;
    • mjølka er vorte sur
  2. i kjemi: som har eigenskapar som ei syre (1, 1);
    som har ein pH-verdi under 7;
    motsett basisk
    Døme
    • ei sur løysning;
    • sur nedbør;
    • sure vassdrag
  3. Døme
    • sur jord
  4. kald og rusken;
    Døme
    • det er surt ute i dag;
    • sur vind
  5. hard, stri, vanskeleg
    Døme
    • surt slit;
    • gjere livet surt for nokon
    • brukt som adverb:
      • surt tente pengar
  6. misnøgd, mutt, gretten
    Døme
    • vere sint og sur;
    • få sur kritikk
    • brukt som adverb:
      • sjå surt på nokon
Artikkelside

presse sitronen

Tyding og bruk

få mest mogleg ut av noko;
Sjå: presse, sitron
Artikkelside

bowle 1, båle 1

substantiv hankjønn

Uttale

båol, båˋle

Opphav

av engelsk bowl ‘bolle, drikkekar’

Tyding og bruk

iskald leskedrikk med eller utan alkohol, blanda og servert i ein stor bolle og ofte med frukt i
Døme
  • ein bowle med sitron, lime, jordbær og agurk
Artikkelside

fryne

fryna

verb

Opphav

truleg samanheng med frøse (2

Tyding og bruk

skrukke på nasen, grine;
Døme
  • prøve å ete sitron utan å fryne;
  • fryne av sinne
Artikkelside

limonade

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk limon ‘sitron’

Tyding og bruk

kjølande drikk av fruktsaft, sukker og vatn
Artikkelside

punsj

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk punch

Tyding og bruk

drikk av alkohol blanda med sukker og vatn og eventuelt sitron og krydder
Døme
  • by gjesten eit glas punsj
Artikkelside

sitrusfrukt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

frukt av planter som høyrer til slekta Citrus
Døme
  • dei viktigaste sitrusfruktene er appelsin, grapefrukt, mandarin og sitron
Artikkelside

saft

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk; samanheng med save (1 og sevje (1

Tyding og bruk

  1. væske som finst i planter, bær og frukt
    Døme
    • saft og sevje;
    • presse safta av ein sitron
  2. Døme
    • lage saft av rips og bringebær;
    • blande saft og vatn;
    • ta seg eit glas saft
  3. væske som finst i kroppen til dyr og menneske
  4. kraft og energi;
    Døme
    • ei tale utan saft og kraft;
    • ha saft i fråsparka;
    • safta gjekk etter kvart ut av laget
Artikkelside