Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 35 oppslagsord

rull

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som rulle (1

Tyding og bruk

  1. sylinderforma ting (til dømes av tre, metall);
    reiskap til å rulle åker med;
  2. noko som er rulla i hop
    Døme
    • filmrull;
    • tobakksrull;
    • tørkerull
  3. (pålegg av) samanrulla, sydd og pressa slagside eller sideflesk;
    Døme
    • kalverull
  4. (musikk til) norsk folkedans der dansarane sviv rundt
    Døme
    • vossarull
Artikkelside

rulle 2

rulla

verb

Tyding og bruk

  1. svive rundt (og framover);
    Døme
    • bilen rullar nedover;
    • rulle over ende;
    • rulle ei tønne
  2. jamne med rull(e);
    Døme
    • rulle tøy;
    • rulle åkeren
  3. gå i bølgjegang
    Døme
    • havet rullar mot stranda;
    • båten rullar – slingrar, legg seg skiftevis over på sida i sjøgang
  4. lage (noko som liknar) ein rull eller ei kule
    Døme
    • rulle ein sigarett;
    • rulle saman eit teppe
  5. falde ut ein rull
    Døme
    • rulle ut eit kart
  6. falle, ramle, gå over ende
    Døme
    • rulle i koll
  7. om lyd: drynje, ramle lenge;
    òg uttale r i norsk med tungespissen; til skilnad frå å skarre (3, 2)
    Døme
    • tora rulla;
    • rulle på r-ane

Faste uttrykk

  • rulle opp
    avsløre; teikne, skildre
Artikkelside

bokrull

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rull av pergament eller papyrus (2) som inneheld ein lengre tekst;
Artikkelside

muffe

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk, frå fransk; av mellomalderlatin muffula ‘pelshanske’

Tyding og bruk

  1. rull av pelsverk eller stoff til å stikke begge hendene i når det er kaldt
  2. kort røyrstykke til å skøyte to røyr med
Artikkelside

målarrull

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rull festa til eit handtak, brukt til å måle vegger eller andre store flater
Artikkelside

kveil

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk quile; jamfør coil

Tyding og bruk

rull av tau, slange, snøre eller liknande
Døme
  • tauet låg i ein kveil
Artikkelside

kamhjul

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. rull som ein rullar tøyet på etter kvart som ein vev
Artikkelside

kalverull

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rull (3) av kalvekjøt
Døme
  • ha kalverull på maten
Artikkelside

tørk 2, turk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å tørke (3, 2) ein einskild gong med fille, papir eller liknande
Døme
  • ta eit tørk her;
  • ha 50 tørk av éin rull
Artikkelside

bane 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom tysk; frå mellomtysk , av bane ‘veg, lysning’

Tyding og bruk

  1. veg, linje (7), strekning som er lagt for å kome fram, særleg om trafikk
    Døme
    • bilen skjena over i feil bane;
    • ha fri bane
  2. Døme
    • sende varer med bana
  3. linje (7) eller lei som ei rørsle går i
    Døme
    • månen går i bane rundt jorda;
    • ei ballistisk bane
  4. i overført tyding: veg eller lei å følgje i tankane
    Døme
    • tenkje i faste baner
  5. livsveg, karriere (1)
    Døme
    • velje ei akademisk bane i livet;
    • hamne på den kriminelle bana
  6. oppmerkt (del av) idrettsplass;
    særleg oppmerkte spor (1, 1) som utøvaren skal halde seg i
    Døme
    • publikum storma bana etter fotballkampen;
    • skøyteløparen trekte indre bane
  7. del av eit dekk (2) som ligg mot vegen
    Døme
    • mønsteret i bana var nedslite
  8. om papir, tapet og liknande: det stykket av ein rull som når frå tak til golv
    Døme
    • vi treng 20 baner for å tapetsere stova
  9. flate på ymse slag reiskapar
    Døme
    • bana på hamaren er sliten

Faste uttrykk

  • bringe på bane
    nemne (noko), ta opp (eit emne)
  • i lange baner
    i større mengder
  • på bana
    med der noko går føre seg
    • politikarar kom på bana og protesterte
Artikkelside
Side 1 av 4