Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

produsent

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin

Tyding og bruk

  1. person, føretak eller samfunn som produserer eller tilverkar noko
    Døme
    • Brasil er ein stor produsent av kaffi
  2. person eller verksemd som har det administrative (og økonomiske) ansvaret for produksjonen av ein film, ein teaterframsyning, eit radio- eller tv-program eller liknande
  3. i økologi: organisme som lagar organisk materiale
Artikkelside

monopol

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk , av mono- og polein ‘selje, handle’; jamfør mono-

Tyding og bruk

  1. marknadssituasjon der det på tilbodssida berre finst éin seljar eller produsent;
    Døme
    • ha monopol på noko;
    • skaffe seg monopol på noko
  2. seljar, produsent som er aleine på ein marknad
  3. i overført tyding: det å vere den einaste som har rett til å gjere eller utnytte noko

Faste uttrykk

  • ha monopol på sanninga
    meine at ein er aleine om i vite sanninga
    • han trur han har monopol på sanninga
Artikkelside

direkte

adjektiv

Uttale

direkˊte eller  dirˊekte

Opphav

av latin dirigere

Tyding og bruk

  1. utan omvegar eller avbrot
    Døme
    • direkte vegsamband
    • brukt som adverb
      • gå direkte heim
  2. utan mellomledd;
    beinveges;
    til skilnad frå indirekte
    Døme
    • ha direkte kjennskap til noko;
    • den direkte årsaka til ulykka var glatt vegbane
    • brukt som adverb
      • kjøpe direkte frå produsent
  3. som går rett på sak;
    beintfram
    Døme
    • eit direkte spørsmål;
    • dei tykte han var for direkte
  4. brukt som adverb: rett og slett;
    heilt
    Døme
    • direkte pinleg;
    • dette er direkte feil;
    • det er direkte farleg å køyre på denne vegen;
    • ei ordning som er direkte i strid med lova

Faste uttrykk

  • direkte aksjon
    utanomparlamentarisk kampmåte som streik, demonstrasjon, sabotasje eller liknande
    • gå til direkte aksjon mot tvangsauksjonar
  • direkte objekt
    setningsledd som uttrykkjer den eller det som verbalhandlinga er retta mot
    • i setninga ‘ho kjøpte ny bil’ er ‘ny bil’ det direkte objektet
  • direkte skatt
    skatt av inntekt og formue
  • direkte tale
    • ordrett attgjeving av noko ein annan har sagt (i ei tekst)
    • klart og skjøneleg språk
      • ein politikk prega av klare markeringar og direkte tale
  • direkte val
    val der veljarane røystar på dei personane som dei ynskjer å ha som representantar i eit parlament eller liknande;
    til skilnad frå indirekte val
  • på direkten
    • utan førebuing;
      på sparket
      • ta utfordringa på direkten
    • i direktesending
      • bli intervjua på direkten
    • i ballspel: utan å dempe ballen før ein sender han vidare
      • skåre på direkten
Artikkelside

videoprodusent

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

produsent (2) av videofilm
Artikkelside

tilverkar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

grossist

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; av fransk gros ‘stor’

Tyding og bruk

  1. person eller verksemd som kjøper inn store parti varer frå produsent eller importør og sel vidare til detaljist
  2. i overført tyding: person som har eller får store mengder av noko
    Døme
    • han er grossist i gode unnskyldningar
Artikkelside

fabrikant

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk fabriquer ‘fabrikkere’; jamfør fabrikkere

Tyding og bruk

produsent (1) av fabrikkvare;
Døme
  • klage til fabrikanten
Artikkelside

meirverd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. verdiauke ei vare får på kvart ledd frå produsent til forbrukar;
  2. i marxistisk teori: skilnad mellom verdien som blir skapt gjennom arbeid og løna arbeidaren får for arbeidet;
Artikkelside

meirverdi

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. verdiauke ei vare får på kvart ledd frå produsent til forbrukar;
  2. i marxistisk teori: skilnad mellom verdien som blir skapt gjennom arbeid og løna arbeidaren får for arbeidet;
Artikkelside

tilbakemelding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å føre tilbake informasjon, data og liknande til utgangspunktet, til dømes opplysning om resultatet av ein prosess til den som har sett prosessen i gang;
melding tilbake om reaksjon eller respons på utspel eller liknande;
Døme
  • tilbakemelding frå forbrukar til produsent
Artikkelside
Side 1 av 2