Avansert søk

Nynorskordboka 19 oppslagsord

substantiv inkjekjønn

norrønt parlament, truleg gjennom lågtysk og gammalfransk, frå mellomalderlatin ‘forhandling’; jamfør fransk parler ‘tale’

lovgjevande nasjonalforsamling

gatas parlament
det at folk freistar å presse fram sitt syn ved gatedemonstrajonar og liknande;
utanomparlamentarisk verksemd

adjektiv

som gjeld nasjonalforsamlinga;
som byggjer på eller er karakteristisk for parlamentarismen
Døme
- parlamentarisk styreform
høvisk, høfleg, diplomatisk (2)
Døme
- i parlamentariske ordelag

parlamentarisk immunitet
delvis vern mot straffeforfølging som ein parlamentsmedlem har
parlamentarisk leiar
person som leier ei partigruppe i nasjonalforsamlinga

adjektiv

direkˊte eller dirˊekte

av latin dirigere

utan omvegar eller avbrot
Døme
- direkte vegsamband
- brukt som adverb
  gå direkte heim
utan mellomledd;
beinveges;
førstehands;
til skilnad frå indirekte
Døme
- ha direkte kjennskap til noko;
- den direkte årsaka til ulykka var glatt vegbane
- brukt som adverb
  kjøpe direkte frå produsent
som går rett på sak;
beintfram
Døme
- eit direkte spørsmål;
- dei tykte han var for direkte
brukt som adverb: rett og slett;
heilt
Døme
- direkte pinleg;
- dette er direkte feil;
- det er direkte farleg å køyre på denne vegen;
- ei ordning som er direkte i strid med lova

direkte aksjon
utanomparlamentarisk kampmåte som streik, demonstrasjon, sabotasje eller liknande
gå til direkte aksjon mot tvangsauksjonar
direkte objekt
setningsledd som uttrykkjer den eller det som verbalhandlinga er retta mot
i setninga ‘ho kjøpte ny bil’ er ‘ny bil’ det direkte objektet
direkte skatt
skatt av inntekt og formue
direkte tale
- ordrett attgjeving av noko ein annan har sagt (i ei tekst)
- klart og skjøneleg språk
  ein politikk prega av klare markeringar og direkte tale
direkte val
val der veljarane røystar på dei personane som dei ynskjer å ha som representantar i eit parlament eller liknande;
til skilnad frå indirekte val
på direkten
- utan førebuing;
  på sparket
  ta utfordringa på direkten
- i direktesending
  bli intervjua på direkten
- i ballspel: utan å dempe ballen før ein sender han vidare
  skåre på direkten