Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
193 treff

Nynorskordboka 193 oppslagsord

kortform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. konsentrert framstilling av noko større
    Døme
    • i kortform står partiet i dag for materialistiske verdiar
  2. i språkvitskap: avstytt form (2) av ord eller ordsamband
    Døme
    • ordet ‘kondis’ er ei kortform av ‘kondisjon’
Artikkelside

obs 2

adjektiv

Opphav

kortform av observant

Tyding og bruk

Døme
  • vere obs på noko
Artikkelside

sovjet

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå russisk ‘råd’

Tyding og bruk

  1. russisk arbeidarråd;
  2. kortform av Sovjetunionen

Faste uttrykk

  • Det øvste sovjet
    nasjonalforsamlinga i det tidlegare Sovjetunionen
Artikkelside

narko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kortform av narkotika
Døme
  • det vart brukt ein del narko på festen;
  • drive med narko og våpenhandel
Artikkelside

fri 1

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kortform av friminutt eller frikvarter

Faste uttrykk

  • store fri
    langt friminutt midt på skuledagen
    • det ringte inn etter store fri
Artikkelside

vater

substantiv inkjekjønn

Opphav

kortform av vaterpass

Tyding og bruk

  1. instrument som syner om ei flate er vassrett (2 (eller loddrett (1));
  2. vassrett stilling

Faste uttrykk

  • i vater
    • i vassrett (2 stilling
      • montere taket heilt i vater
    • i (mental) balanse
      • han trong måndagen for å kome seg i vater etter helga
  • ute av vater
    • ikkje lenger i vassrett (2 stilling
      • benken er litt ute av vater
    • i (mental) ubalanse
      • han var heilt ute av vater da kona drog
Artikkelside

taffel

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk tafel, tafele ‘bord’; frå latin tabula ‘tavle’

Tyding og bruk

  1. fornemt, overdådig måltid (ved høgtideleg høve)
    Døme
    • bli beden til kongens taffel
  2. fornemt dekt matbord (ved høgtideleg høve)
    Døme
    • sjå over taffelet før gjestene kjem
  3. kortform av taffelmusikk
    Døme
    • spele taffel

Faste uttrykk

  • heve taffelet
    ende måltidet
Artikkelside

krut

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk krut, kortform av bussenkrut ‘børsekrydder’

Tyding og bruk

  1. eksplosivt stoff brukt mellom anna til drivmiddel i skytevåpen
    Døme
    • kuler og krut
  2. i overført tyding: kraft, energi
    Døme
    • ein kar med krut i;
    • ei sak med mykje politisk krut

Faste uttrykk

  • halde krutet tørt
    vere budd på kamp
  • ikkje ha funne opp krutet
    vere dum eller godtruen
  • ikkje spare på krutet
    ikkje vere atterhalden med å bruke sterke verkemiddel;
    kome med sterke utsegner
    • han sparte ikkje på krutet da han fortalde kva som hadde skjedd
  • skyte med laust krut
    kome med sterke påstandar som det ikkje er hald i
Artikkelside

kino

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør tysk Kino; kortform av kinematograf

Tyding og bruk

  1. lokale for filmframsyning
    Døme
    • det var lang kø framfor kinoen
  2. Døme
    • gå på kino

Faste uttrykk

  • i langsam/sakte kino
    med langsame rørsler
    • gå i langsam kino;
    • han snur seg i sakte kino
Artikkelside

kanari

substantiv ubøyeleg

Uttale

kanaˊri

Opphav

kortform av kanarivin ‘(søt) vin frå Kanariøyene’

Faste uttrykk

  • hummar og kanari
    ei blanding av likt og ulikt
    • artikkelen var ei blanding av hummar og kanari
Artikkelside
Side 1 av 20