Avansert søk

Nynorskordboka 2 oppslagsord

herre 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt herra, herri, av gammallågtysk herro, komparativ av her ‘fornem’; jamfør herleg (

Tyding og bruk

stormann, rangsperson;
herskar
Døme
- herre konge!
- bli herre over heile landet;
- dei høge herrane i Kreml og Washington
- - friherre
  - feltherre
  - godsherre
  - sigerherre
overhovud for huslyd;
arbeidsgjevar, sjef
Døme
- tene to herrar;
- vere herre i huset;
- vere herre i eige hus;
- vere sin eigen herre
gentleman;
mann (1)
Døme
- te seg som ein herre;
- mine damer og herrar;
- ein herre på byen;
- eit trimparti for herrar
brukt som særnamn: Gud
Døme
- Herren vår Gud;
- Herren vere med deg!
- i genitiv brukt for å forsterke ei utsegn
  eit herrens vêr;
  for mange herrens år sidan;
  kva i herrens namn er dette?

Faste uttrykk

leve herrens glade dagar
vere sorglaust oppteken med fest og moro
vere/bli herre over
meistre
vere herre over situasjonen

Vårherre

eigennamn

Opphav

norrønt várr herra; av vår (

Tyding og bruk

Gud, Herren

Døme

be til Vårherre;
v- veit kvar eg har lagt brillene!