Avansert søk

Nynorskordboka 9 oppslagsord

hekte 2

hekta

verb

Opphav

av lågtysk hechten; same opphav som hefte (

Tyding og bruk

hefte saman med hekte (1, 1)
Døme
- hekte saman kjolen i nakken;
- hekte kroken på døra
hengje seg opp eller bli sitjande fast i noko
Døme
- foten hekta seg fast i ei rot;
- alpinisten hekta i den nest siste porten;
- gasspedalen hekta seg opp;
- ikkje hekt deg opp i detaljar;
- kan eg hekte meg på dykk?
fakke;
arrestere
Døme
- rømlingane vart hekta etter få dagar
i fotball: stoppe ulovleg;
felle (3, 1)
Døme
- spelaren vart hekta innanfor 16-meteren

Faste uttrykk

vere hekta på
- vere avhengig av
  vere hekta på heroin
- vere veldig interessert i
  eg er heilt hekta på denne serien

hekt

substantiv hokjønn

Faste uttrykk

på hekta
på nippet;
så vidt
det var på hekta at det gjekk bra

hekte 1

substantiv hokjønn

Opphav

av lågtysk hechte; jamfør hekte (

Tyding og bruk

liten krok eller hake av metall;
samanhøyrande krok og malje
Døme
- kjolen hadde hekter i ryggen
lekter som blir lagde over eit tak til å halde det betre i hop

Faste uttrykk

kome til hektene att
kome seg att;
kome ovanpå att
han kom gradvis til hektene att etter sjukdomen

på nippet

Tyding og bruk

nær ved (å gjere eller hende);

Sjå: nipp, på

Døme

dei var på nippet til å gje opp;
det var på nære nippet det skulle gått gale

nipp 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

opphavleg ‘ytste spissen av noko’; samanheng med nibbe

Faste uttrykk

på nippet
nær ved (å gjere eller hende);
på hekta
dei var på nippet til å gje opp;
det var på nære nippet det skulle gått gale

vere hekta på

Tyding og bruk

Sjå: hekte

vere avhengig av
Døme
- vere hekta på heroin
vere veldig interessert i
Døme
- eg er heilt hekta på denne serien

på hekta

Tyding og bruk

på nippet;

så vidt;

Sjå: hekt, på

Døme

det var på hekta at det gjekk bra

berre så vidt

Tyding og bruk

knapt nok, på hekta (at …);

Sjå: so

so, så 3

adverb

Opphav

norrønt svá

Tyding og bruk

på den eller den måten;
laga på den eller den måten;
slik (2)
Døme
- så skal du gjere;
- nei, ikkje så;
- ho visste det vel, elles hadde ho ikkje sagt så;
- vegen er ikkje så at ein kan køyre;
- som sagt, så gjort;
- dei seier så;
- så stor som så;
- var det så du sa?
- anten det går så eller så;
- og vel så det;
- det er så si sak
- som det no er laga;
  likevel, enda (3
  eg mista mykje, men så fekk eg da noko att;
  visst er det dyrt, men så er det da godt;
  så vart det da enden!
  så, du kom da att?
- da (1, derfor, dermed, altso
  eg kom sist, og så kan du vite kva eg fekk;
  ho hadde ikkje pengar, og så var det inga råd;
  kom hit, så skal du sjå;
  når du ikkje vil, så;
  så er den saka avgjord;
  om ikkje i dag, så i morgon;
  kom, om så berre for ei lita stund
- i det høvet, da
  gjer det, så er du snill;
  vil du, så kan du
- på det tidspunktet
  så ein dag kom dei;
  da så jula kom, sette kulda inn
- deretter
  først hit, så dit
- snart (2
  så var det det eine, og så var det det andre
- dertil
  grønsaker er godt, og så er det sunt
(til adjektiv eller adverb:) i den eller den grad;
i høg grad, meir enn ein hadde venta
Døme
- så mykje at det er nok;
- dobbelt så stor som hine;
- det var ikkje så vel;
- så fager og ung;
- ver så god, snill, venleg;
- nei, så hyggjeleg, leitt;
- nei, så sanneleg;
- det er ikkje så sikkert;
- han er så redd;
- det vart så seint;
- dei lo så smått;
- ha det så godt;
- så lenge du vart;
- så snart;
- det regnar så;
- det svir så
som konjunksjon, om føremål:
Døme
- send det hit, så eg får sjå det
- om følgje:
  ver varsam, så du ikkje slår deg
peikande pronomen:
Døme
- i så fall;
- i så måte
som interjeksjon:
Døme
- så, så, ikkje gråt;
- så, du visste ikkje det

Faste uttrykk

berre så vidt
knapt nok, på hekta (at …)
og så vidare
og så bortetter; forkorta osv.
om så er
i fall det er slik
så som så
ikkje særleg bra