Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 126 oppslagsord

heil 1

adjektiv

Opphav

norrønt heill

Tyding og bruk

  1. ikkje sund;
    uskadd, i stand
    Døme
    • buksa er heil;
    • egget er like heilt;
    • vindauga er heile
  2. av same materialet;
    ublanda, usamansett
    Døme
    • heil ull
  3. i full storleik;
    udelt, uredusert, fullstendig
    Døme
    • eit heilt brød;
    • heile året;
    • i heile dag;
    • heile verda;
    • elevar frå heile byen;
    • få heile arven;
    • eg har vondt i heile kroppen;
    • han har det heile og fulle ansvaret for krisa
    • brukt som substantiv
      • to halve er ein heil
  4. svær, stor, dugeleg
    Døme
    • ei heil mengd;
    • heile flokkar med elg
  5. ikkje mindre enn
    Døme
    • heimturen tok heile 15 timar
  6. brukt som adverb: fullt ut, fullstendig, aldeles
    Døme
    • det er heilt sikkert;
    • eg er heilt utsliten;
    • dette er heilt etter min smak;
    • temperaturen var heilt nede i –39 °C

Faste uttrykk

  • det heile
    alt i hop
    • ha overoppsyn med det heile
  • ein heil del
    nokså mykje eller mange
  • fullt og heilt
    fullstendig, aldeles;
    fullt ut
    • stille seg fullt og heilt bak leiaren
  • heil ved
  • heil vegg
    vegg utan dør eller vindauge
  • heile greia
    alt i hop
    • eg vart trøytt av heile greia
  • heile tal
    tal som ikkje er brøkar
  • heile tida
    støtt og stadig;
    alltid
    • vi vart avbrotne heile tida
  • heilt gjennom
    fullt ut, fullt og heilt
    • han var heilt gjennom lygnaktig
  • heilt ut
    fullt ut, fullt og heilt
    • teateret er heilt ut finansiert av staten
  • i det heile teke
    • på mange måtar;
      stort sett;
      i det store og heile
      • eg er i det heile teke litt forundra over denne avgjerda
    • i nektande uttrykk: på nokon måte
      • eg angrar ikkje i det heile teke
  • i det store og heile
    alt i alt, stort sett, jamt over
Artikkelside

heil 2

interjeksjon

Opphav

same opphav som heil (1

Faste uttrykk

  • heil og sæl
    helsing brukt av norske nazistar (etter norrøn helsing (kom, far, ver) heill ok sæll ‘måtte du vere frisk og lykkeleg’, som seinare vart teken opp av NS, truleg med påverknad frå det tyske Heil Hitler)
Artikkelside

heile 3

heila

verb

Opphav

norrønt heila

Tyding og bruk

gjere heil;
Døme
  • heile skaden
Artikkelside

pan-

prefiks

Opphav

av gresk pan ‘all, heil’

Tyding og bruk

prefiks (1) som viser at ordet omfattar eller vedkjem alle eller alt innanfor ein større samanheng;
Artikkelside

gjennomgåande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som berre passerer ein stad utan å stoppe;
    som går over ei heil strekning (utan stans eller skifte)
    Døme
    • gjennomgåande bussrute;
    • gata er opna for gjennomgåande trafikk
  2. Døme
    • ein gjennomgåande tendens;
    • den gjennomgåande haldninga er avvisande
  3. uavbroten frå ei side til ei anna
    Døme
    • boltane er gjennomgåande
  4. brukt som adverb: stort sett;
    vanlegvis
    Døme
    • eit gjennomgåande godt resultat;
    • gjennomgåande er det slik
Artikkelside

ei rekkje

Tyding og bruk

mange;
Sjå: rekkje
Døme
  • kome med ei rekkje innvendingar
Artikkelside

ramse opp

Tyding og bruk

seie noko (utanåtlært) raskt og mekanisk;
Sjå: ramse
Døme
  • ramse opp ei heil liste med namn;
  • dei ramsar opp ei rad problem
Artikkelside

per/pr. kasse

Tyding og bruk

Sjå: kasse
  1. som har pengar
  2. som føler seg i form;
    som er i orden
    Døme
    • ho kjenner seg ikkje per kasse i dag;
    • uttalen er ikkje heil per kasse;
    • ho er alltid per kasse når det gjeld mote
Artikkelside

heil ved

Tyding og bruk

Sjå: heil, ved
  1. massivt tre
    Døme
    • ei list av heil ved
  2. Døme
    • slike folk er heil ved
Artikkelside

heilt ut

Tyding og bruk

Sjå: heil
Døme
  • teateret er heilt ut finansiert av staten
Artikkelside
Side 1 av 13