Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
6 treff

Nynorskordboka 6 oppslagsord

fråverande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje til stades
    Døme
    • tre elevar er fråverande
  2. som ikkje følgjer med;
    Døme
    • ha noko fråverande i blikket;
    • stire fråverande på nokon
Artikkelside

tape 2

tapa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt tapa

Tyding og bruk

  1. lide tap, gå med tap, gå glipp av, miste
    Døme
    • tape ein formue;
    • tape på verksemda;
    • tape terreng – bli driven tilbake, miste oppslutning;
    • vere tapt for denne verda – leve i si eiga verd, vere fråverande
  2. lide nederlag, bli slått
    Døme
    • tape ein krig;
    • ei tapt sak;
    • spelet er tapt;
    • den tapande parten

Faste uttrykk

  • gje tapt
    gje opp, kome til kort
    • bortelaget måtte gje tapt etter ein jamn kamp
  • gå tapt
    gå til spille, bli borte
    • fleire menneskeliv gjekk tapt
  • tape seg
    • bli ringare i utsjånad eller kvalitet;
      falme
      • ho har tapt seg sidan sist;
      • tape seg i verdi
    • bli (gradvis) borte;
      svinne bort
      • forelskinga tapar seg fort;
      • minnet tapte seg med åra
Artikkelside

borte

adverb

Opphav

norrønt brottu, burtu; jamfør bort

Tyding og bruk

  1. på ein stad som ligg meir eller mindre langt frå eit utgangspunkt;
    ute;
    til skilnad frå nede (1) og oppe (1)
    Døme
    • langt borte;
    • bli lenge borte;
    • halde seg borte frå dårlege kameratar;
    • sjå nokon borte i vegen;
    • sitje borte ved vindauget;
    • dei såg han borte på øya;
    • borte bra, men heime best
  2. ikkje til stades;
    Døme
    • vere borte frå jobb;
    • straumen er borte

Faste uttrykk

  • bli borte
    • ikkje vere å sjå eller finne meir
    • døy
  • borte vekk
    sporlaust forsvunnen
    • tjuvgodset er borte vekk
  • halde seg borte frå
    ikkje nytte
    • halde seg borte frå alkohol
  • ikkje vere borte
    ikkje vere duglaus, ikkje vere god å kome ut for;
    greie seg
  • vere borte
    vere medvitslaus (1)
    • ho var borte ein augeblink
  • vere borte i
    • røre ved
    • ha litt å gjere med (nokon eller noko);
      vere oppteken av (nokon eller noko)
Artikkelside

desorientert

adjektiv

Tyding og bruk

  1. i villreie;
    Døme
    • han verka desorientert og fråverande
  2. som har mista retninga;
    Døme
    • på turen vart dei desorienterte av mørkeret
Artikkelside

fråværedag, fråværsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dag ein er fråverande frå arbeidsstad, skule eller liknande
Artikkelside

drottsete

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dróttseti; jamfør lågtysk ‘ein som har sete i hirda’

Tyding og bruk

  1. om norrøne forhold: hushaldar hos kongen
  2. i nordisk mellomalder: høgaste embetsmann i riket, som hadde rolla som fungerande regent dersom kongen var mindreårig eller ein unionskonge var fråverande
    Døme
    • Ogmund Finnson var drottsete og regjerte i Noreg på vegner av den norsk-svenske kongen
Artikkelside