Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
22 treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

djupn

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. stad der det er langt til botnen;
    Døme
    • endelause djupner;
    • ro ut på djupna
  2. det å vere djup;
    mål for eller grad av djupleik, avstand(snivå) under overflata;
    Døme
    • djupna på bassenget er to meter;
    • breidda, høgda og djupna på ei bokhylle;
    • gå i djupna på denne problemstillinga
  3. i overført tyding: trekk, meining
    Døme
    • sjå djupna i noko;
    • historia mangla djupna

Faste uttrykk

  • gå i djupna
    gå grundig til verks, gå under overflata
    • gå i djupna på denne problemstillinga
Artikkelside

djupne 2

djupna

verb

Tyding og bruk

bli djupare
Døme
  • fargene har djupna
Artikkelside

tredimensjonal

adjektiv

Tyding og bruk

som femner om eller gjev att dei tre dimensjonane lengd, breidd og djupn;
forkorta 3D
Døme
  • byggje ein tredimensjonal modell
Artikkelside

firedimensjonal

adjektiv

Tyding og bruk

som har fire dimensjonar, lengd, breidd, djupn og tid

Faste uttrykk

  • firedimensjonalt rom
    rom der kvart punkt blir definert av fire koordinatar, tre i rom og ein i tid
Artikkelside

peile

peila

verb

Opphav

frå lågtysk eller nederlandsk; av eldre lågtysk pegelen

Tyding og bruk

  1. finne retninga til noko ved hjelp av kompass, radiosignal eller liknande, for å fastslå ein posisjon
    Døme
    • ho er ekspert på å peile mobilsignal
  2. måle djupn eller høgd på (væske i behaldar)
    Døme
    • peile motorolja

Faste uttrykk

  • peile inn
    • lokalisere (radiosendar eller liknande)
      • dei peila inn den radiomerkte ulven ein gong i veka
    • gradvis orientere seg mot
      • dei peilar seg inn mot yrke med høg løn
Artikkelside

meter 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk métre; av gresk metron ‘mål’

Tyding og bruk

grunneining for lengd;
symbol m
Døme
  • huset er ti meter langt;
  • tøyet kostar 80 kr meteren;
  • kjettingen kostar ganske mykje per meter;
  • gå dei siste meterane;
  • bu i 900 meters høgd

Faste uttrykk

  • meter over havet
    høgd over havet, målt i meter;
    forkorta moh.
    • stasjonen ligg 1222 meter over havet;
    • toppen er 323 meter over havet
  • meter under havet
    djupn frå havoverflata og nedetter, målt i meter;
    forkorta muh.
    • tunnelen skal gå meir enn 200 meter under havet
Artikkelside

lodde 3

lodda

verb

Opphav

av lågtysk loden

Tyding og bruk

  1. måle djupn i sjø eller vatn med loddline (1 eller annan djupnemålar
    Døme
    • lodde havdjupna
  2. søkje etter fisk med lodd (1, 2) eller ekkolodd
    Døme
    • dei lodda etter sild
  3. i overført tyding: danne seg eit inntrykk av noko ein ikkje kan observere direkte
    Døme
    • lodde stemninga;
    • bruke folkerøystingar for å lodde folkeviljen
  4. bruke loddline (1, laser eller anna for å syte for at noko blir loddrett
    Døme
    • lodde ein mur
  5. binde saman to metallstykke med flytande metall
    Døme
    • lodde fast hanken til gryta;
    • lodde ein kjel

Faste uttrykk

  • lodde djupna
    forstå noko til botns
    • lodde djupna i den åndelege erfaringa
  • lodde djupt
    gå i djupna;
    ikkje vere overflatisk
    • boka kunne ha lodda djupare
Artikkelside

hav 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt haf ‘lyfting’; truleg samanheng med heve

Tyding og bruk

  1. (naturleg avgrensa del av) stort, samanhengande saltvassområde som dekkjer om lag 70 % av jordoverflata
    Døme
    • på hav og land;
    • på det opne havet;
    • ein song om det blåe havet
  2. (større) innsjø med saltvatn;
  3. stor mengd
    Døme
    • eit hav av folk;
    • ha eit hav av tid

Faste uttrykk

  • dei sju hav
    verdshava
    • segle på dei sju hav
  • ein drope i havet
    så lite at det ikkje gjer nokon skilnad
  • havets kardinal
    hummar
    • fiskehandlarane tek seg godt betalt for havets kardinal
  • havets sølv
  • himmel og hav!
    utrop som viser overrasking
    • himmel og hav for eit vêr!
  • hopp i havet!
    utrop som viser overrasking
    • hopp i havet for eit torevêr!
  • høgd over havet
    fastsett mål på kor høgt noko ligg over havflata;
    forkorta hoh.
    • 1000 meters høgd over havet
  • ikkje ein sjanse i havet
    heilt utan sjansar
  • kul i havet
    heilt umogleg
  • meter over havet
    høgd over havet, målt i meter;
    forkorta moh.
    • stasjonen ligg 1222 meter over havet;
    • toppen er 323 meter over havet
  • meter under havet
    djupn frå havoverflata og nedetter, målt i meter;
    forkorta muh.
    • tunnelen skal gå meir enn 200 meter under havet
  • svart hav
    hav utan fisk
  • til havs
    ut eller ute på havet
    • båten drog til havs;
    • dei var langt til havs
Artikkelside

stereoskop

substantiv inkjekjønn

Opphav

av stereo- og -skop

Tyding og bruk

optisk instrument som gjev att bilete med relieff og djupn
Artikkelside

gå i djupna

Tyding og bruk

gå grundig til verks, gå under overflata;
Sjå: djupn
Døme
  • gå i djupna på denne problemstillinga
Artikkelside
Side 1 av 3