Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 72 oppslagsord

al 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt aðal ‘hått’; same opphav som adel

Tyding og bruk

  1. kjernen eller det beste av noko
  2. kjerneved (av fure)
Artikkelside

al 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ale (2

Tyding og bruk

  1. det å nære, fø (fram, opp), fostre (opp);
    jamfør avl (1, 1)
    Døme
    • sauen er billig i al
  2. ungdyr som ein el fram, set på (med tanke på vidare øksling);
    Døme
    • ha al etter eit dyr
Artikkelside

ale 2

ala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt ala

Tyding og bruk

  1. fø (opp, fram);
    jamfør avle (2
    Døme
    • ale opp krøter;
    • ale seg til ei ny ku
  2. dyrke fram
    Døme
    • ale frukttre

Faste uttrykk

  • ale fram
    fø, dyrke eller avle fram
    • ale fram tomatar;
    • ale fram ein ny sauerase
  • ale på
    • fø på
      • denne kalven er ikkje noko å ale på
    • tenkje (ut), bryggje på;
      planleggje
      • ale på hemn
  • ale til seg
    lokke til seg
Artikkelside

hasard

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå spansk azar ‘uheldig terningkast’; av arabisk al-zahr ‘terning(spel)'

Tyding og bruk

  1. spel der slump og ikkje dugleik avgjer utfallet;
    Døme
    • spele hasard
  2. i overført tyding: vågespel, slumpehøve
    Døme
    • planen var rein hasard
Artikkelside

mokka

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet på byen Mokka (al-Mukha) i Jemen

Tyding og bruk

  1. arabisk kaffisort;
    fin, sterk kaffi
  2. kaffidrikk med espresso, varm mjølk og sjokolade
Artikkelside

allmektig

adjektiv

Uttale

alˊlmektig; almekˊtig

Opphav

frå tysk; av allmakt

Tyding og bruk

som har all makt
Døme
  • den allmektige Gud
Artikkelside

spedalsk

adjektiv

Opphav

frå lågtysk av spit(t)al ‘hospital’

Tyding og bruk

som lid av spedalsksjuke
Artikkelside

alen 2

adjektiv

Opphav

av al (1

Tyding og bruk

alveda, malmen
Døme
  • ein alen stokk
Artikkelside

al fresco

adverb

Uttale

al fresˊko

Opphav

italiensk ‘på det friske’; smh med freske

Tyding og bruk

om veggmålarstykke: på våt mur; motsett al secco
Døme
  • måle al fresco
Artikkelside

alkohol

substantiv hankjønn

Uttale

alˊ-; -hoˊl

Opphav

arabisk al-kohl ‘fint pulverisert antimon (brukt til å måle augeloka)'; gjennom mellomalderlatin alcohol ‘den finaste delen av noko, destillert essens av vin’

Tyding og bruk

  1. hydrokarbon der eitt eller fleire hydrogenatom er bytte ut med ei eller fleire hydroksylgrupper
  2. rusdrikk som inneheld alkohol i tyding 1;
    Døme
    • bruke, misbruke, halde seg borte frå alkohol

Faste uttrykk

  • kong alkohol
    personifisering av alkohol og alkoholrus (som sosialt vonde (1))
Artikkelside
Side 1 av 8