Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

aggregattilstand

substantiv hankjønn

Opphav

av aggregat

Tyding og bruk

kvar av dei fire hovudformene eit stoff kan finnast i (fast stoff (1), væske (1, gass (1), plasma (2))
Artikkelside

gass

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk khaos med tydinga ‘luft’, laga av den belgiske fysikaren og kjemikaren J.B. van Helmont, 1580–1644; i tydinga ‘drivstoff’ av engelsk gas, kortform av gasoline ‘bensin’; jamfør kaos

Tyding og bruk

  1. stoff i luftformig aggregattilstand (ved vanleg trykk og temperatur)
    Døme
    • gassar, væsker og faste stoff
  2. brennbart luftformig stoff som mellom anna blir brukt til å skaffe lys og varme
    Døme
    • det stig ein gass opp av jorda;
    • utvinne olje og gass;
    • kondensere til flytande gass
  3. kjemisk våpen
    Døme
    • bruke gass mot demonstrantane
  4. drivstoff i forbrenningsmotor
    Døme
    • gje meir gass på motoren
  5. Døme
    • trø inn gassen

Faste uttrykk

  • full gass
    • full fart eller framdrift på bil eller anna køyretøy
      • han gav full gass ut av rundkøyringa;
      • setje seg på mopeden og gje full gass
    • maksimal innsats, kraft eller aktivitet
      • løparen klinte til med full gass frå starten;
      • ungane gav full gass på leikeplassen
  • gje gass
    • trø ned gasspedalen slik at farten aukar;
      gasse (3, 3)
      • ein må gje litt gass for å få bilen opp bakken
    • setje opp tempoet, yte meir;
      gje jernet (2)
      • laget gav gass i andre omgang
Artikkelside

væskeform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • ved smelting går dei fleste stoffa over i væskeform
Artikkelside

tilstand

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør stand (1

Tyding og bruk

  1. stode som noko eller nokon er i;
    Døme
    • tilstanden til pasienten har vorte verre;
    • lovlause tilstandar
  2. form som eit stoff finst i;
    Døme
    • eit stoff i flytande tilstand
Artikkelside

luftformig

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

allotropi

substantiv hankjønn

Uttale

alotropiˊ

Opphav

av allo-

Tyding og bruk

det at eit grunnstoff kan ha forskjellige krystallinske former i same aggregattilstand
Artikkelside

fase 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå gresk phasis ‘det å vise seg’

Tyding og bruk

  1. steg i ei utvikling;
    Døme
    • dei ulike fasane i livet;
    • krigen går inn i ein ny fase
  2. i astronomi: skiftande form ein ser på månen og nokre andre himmellekamar;
    jamfør månefase
  3. i kjemi: form som eit stoff kan finnast i;
  4. i fysikk: tilstand ved kvart punkt i periodiske svingingar
  5. kvar leidning i nett som fører vekselstraum
Artikkelside

gassform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

aggregatform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside