Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 183 oppslagsord

bruke

bruka

verb

Opphav

av lågtysk bruken

Tyding og bruk

  1. la noko vere eit middel til å oppnå eit bestemt resultat;
    gjere bruk av;
    jamfør brukt og brukande
    Døme
    • bruke både hamar og sag;
    • bruk beina!
    • bruke makt;
    • han bruker slips;
    • ho har brukt tida godt;
    • kva for nummer bruker du i sko?
    • datateknologi blir brukt til å formidle tekst og bilete
  2. Døme
    • bruke pengar;
    • bruke mykje papir
  3. ha for vane;
    pla
    Døme
    • dei bruker å sjå innom til kvarandre
  4. ha til leveveg;
    Døme
    • bruke fleire gardar;
    • han bruker jord og skogen

Faste uttrykk

  • bruke kjeft
    skjenne
    • eg ringde og brukte kjeft
  • bruke munn
    skjenne
    • dei er sinte og bruker munn
  • bruke opp
    bruke av noko til det ikkje er noko igjen
    • bruke opp pengane
  • bruke seg
    skjelle og smelle
    • ho skjente og brukte seg
  • la seg bruke
    la seg utnytte
    • han lét seg bruke som stråmann
Artikkelside

randsy

verb

Tyding og bruk

feste yttersole til binnsole på fottøy med å sy gjennom ei smal rand av lêr
  • brukt som adjektiv:
    • randsydde sko
Artikkelside

plugge

plugga

verb

Tyding og bruk

  1. slå eller setje plugg (1) i noko
    Døme
    • plugge att eit hòl;
    • plugge sko
  2. setje støpsel i kontakt
    Døme
    • plugge bilen til elnettet;
    • ho pluggar inn ladaren til mobilen
Artikkelside

platåsko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sko med høg sole og hæl
Artikkelside

pampusse

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk og arabisk; frå persisk

Tyding og bruk

  1. tøffel av tøy, mjukt skinn eller liknande
  2. om eldre forhold: oversokk som vernar sko mot væte
Artikkelside

ny 2

adjektiv

Opphav

norrønt nýr

Tyding og bruk

  1. som er laga eller komen til for kort tid sidan;
    som berre har vore i bruk ei kort tid;
    motsett gammal
    Døme
    • sykkelen er god som ny;
    • ta på seg nye sko;
    • dei har bygd nytt hus;
    • ho er ny i tenesta;
    • godt nytt år!
  2. ukjend til no
    Døme
    • astronomane oppdaga ei ny stjerne;
    • ho er eit nytt ansikt i politikken
  3. som skil seg ut frå det som har vore før
    Døme
    • ta ei ny vending;
    • eit nytt og betre liv
  4. som kjem etter eller i staden for noko av same slaget
    Døme
    • ei ny regjering;
    • byrje å skrive på ny linje
  5. som kjem att i ei anna form, til dømes omarbeidd, forbetra, auka eller liknande;
    fornya
    Døme
    • ho starta att med nye krefter;
    • bli rekna som ein ny Ibsen;
    • boka kom i ny utgåve

Faste uttrykk

  • den nye verda
    dei delane av verda som ikkje var kjende for europearane før dei store oppdagingane på 1500-talet, oftast brukt om Amerika
  • frå nytt av
    frå byrjinga av
  • nyare tid
    • historisk periode frå cirka 1500 til 1800;
      tidleg moderne tid
    • dei siste tiåra eller hundreåra
      • dette året hadde den høgaste gjennomsnittstemperaturen i nyare tid;
      • den beste filmen frå nyare tid
  • på nytt lag
    på ny
    • slåstkjempene rauk i hop på nytt lag
  • på ny
    om igjen
    • oppdag heimbyen din på ny!
    • ho las boka på nytt
Artikkelside

neversko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sko laga av never (2)
Artikkelside

nesnalobb

substantiv hankjønn

Opphav

etter stadnamnet Nesna i Nordland; jamfør labb (2

Tyding og bruk

sko av filt til vinterbruk
Artikkelside

mokasin

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom engelsk , frå makasin i powhatan, eit algonkinspråk i Nord-Amerika

Tyding og bruk

  1. sko av mjukt skinn utan hæl brukt av urfolket i Nord-Amerika
  2. moderne, lett skinnsko med elastisk sole
Artikkelside

matche

matcha

verb

Uttale

mætsje

Opphav

av match

Tyding og bruk

  1. ta del i ein match
    Døme
    • ho matcha seg mot dei beste
  2. velje ut deltakarar til ein match
  3. nå opp til;
    vere på høgde med
    Døme
    • dei greidde ikkje å matche resultatet frå i fjor
  4. passe saman i farge;
    Døme
    • kjøpe sko som matchar buksa
Artikkelside
Side 1 av 19