Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
43 treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

nede

adverb

Opphav

norrønt niðri

Tyding og bruk

  1. på ein stad som ligg lågare enn ein annan eller på eit nivå som er etter måten lågt;
    motsett oppe (1)
    Døme
    • sola er nede;
    • temperaturen var nede i 20 minusgrader;
    • elva nede i dalen;
    • frå balkongen såg vi menneska nede på gata;
    • spannet stod nede under kjellartrappa
  2. ved kysten;
    på ein stad lenger sør
    Døme
    • dei bur nede i Italia
  3. lenger borte
    Døme
    • nede ved døra
  4. ute av drift eller funksjon
    Døme
    • datamaskinen er nede

Faste uttrykk

  • halde nede
    hindre i å utvikle seg;
    kue
  • høgt oppe og langt nede
    med skiftande sinnsstemning
  • langt nede
    mismodig, ute av humør, deprimert
    • ho var langt nede og gjorde forsøk på å ta livet sitt
  • liggje nede
    ikkje vere i gang
    • foreininga ligg nede for tida
Artikkelside

italiensk 2

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld Italia og italienarar
Døme
  • ei italiensk avis

Faste uttrykk

  • italiensk salat
    salat (1) av mellom anna kålstrimlar, kokt skinke, gulrot og majones
Artikkelside

vinterferie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(skule)ferie om vinteren
Døme
  • ha vinterferie i februar;
  • dra til Italia i vinterferien
Artikkelside

spartakiade

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til Spartacus, leiaren for slaveoppreisten i Italia 73–71 f.Kr.; nylaging etter olympiade

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: internasjonalt idrettsstemne skipa til av venstreradikale ungdomsorganisasjonar
    Døme
    • vinteren 1928 var det spartakiade i Oslo
  2. idrettsstemne i Aust-Europa
Artikkelside

trippelallianse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

militær eller politisk allianse mellom tre statar
Døme
  • trippelalliansen mellom Tyskland, Austerrike-Ungarn og Italia 1882–1914
Artikkelside

svartskjorte

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fascist (1) i Italia (1922–1943) som brukte svart uniformsskjorte
Artikkelside

tarantell, tarantella

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå italiensk tarantola; etter namnet på byen Taranto

Tyding og bruk

  1. stor og giftig kongro som lever i Sør-Italia;
    Lycosa tarantula
  2. rask italiensk dans i 6/8 takt til tamburin(ar) og kastanjettar
  3. musikkstykke til tarantell (2)
Artikkelside

prolog

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘fortale’

Tyding og bruk

  1. høvesdikt framført som innleiing til ei festleg tilstelling
  2. fortale eller innleiing til eit skodespel
  3. i idrett: innleiingsløp til etapperitt
    Døme
    • vinne prologen til etapperittet Italia rundt
Artikkelside

bergamott

substantiv hankjønn

Uttale

bergamotˊt

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk, av tyrkisk beg-armutu ‘prinsepære’; truleg blanda saman med namnet på byen Bergamo i Italia

Tyding og bruk

  1. samnemning på pæresortar med små, runde pærer
  2. tre som ber sitrusfrukter;
    Citrus bergamia
  3. frukt av bergamott (2)
Artikkelside

magenta

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet på byen Magenta i Italia

Tyding og bruk

farge mellom raud og blå;
raudlilla
Artikkelside
Side 1 av 5