Avansert søk

Nynorskordboka 150 oppslagsord

Vesten

substantiv tags.prop

Tyding og bruk

den vestlege delen av verda;
vest (2, 2)
Døme
- i Vesten er det marknadsøkonomi

Faste uttrykk

Det ville vesten
særleg om 1800-talet, den vestlege delen av Nord-Amerika (der det heller seint vart innført rettsleg ordna tilhøve); jamfør villvest

platting

substantiv hankjønn

Opphav

av nederlandsk plat ‘flat’

Tyding og bruk

plattformliknande oppbygg
Døme
- byggje ein platting i hagen
brulegging (2) av heller
fletta tauverk, mellom anna nytta til surring og til å lage matter

getto

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør italiensk ghetto

Tyding og bruk

om eldre forhold: bydel der jødar måtte bu
Døme
- gettoen i Warszawa
bydel eller område der ei folkegruppe med sams kjenneteikn lever tett og heller isolert;
slumområde
Døme
- bu i gettoen
område der menneske med same yrke, interesser og liknande bur
- - homsegetto
  - studentgetto

lesnad

substantiv hankjønn

Opphav

av lese; jamfør -nad

Tyding og bruk

det å lese;
lesing
Døme
- få tid til lesnad
lesestoff
Døme
- boka var heller keisam lesnad
lesemåte
Døme
- ein mogleg lesnad av teksten
kunnskapar ein har skaffa seg ved å lese
Døme
- sitje inne med ein omfattande lesnad

disiplin

substantiv hankjønn

Opphav

av latin disippel ‘opplæring’; jamfør disippel

Tyding og bruk

evne og vilje til å underordne seg reglar;
lydnad;
det å halde orden;
tukt (1)
Døme
- vise disiplin;
- halde disiplin i klassa
- - kadaverdisiplin
  - sjølvdisiplin
felt innanfor eit fagområde eller ein sport;
jamfør grein (2, 4)
Døme
- pedagogikken vart ein vitskapleg disiplin;
- skiskyting er ein heller ny disiplin i idretten
- - fagdisiplin
  - skidisiplin

mjukvoren

adjektiv

Tyding og bruk

heller mjuk

no 2, nå 2

adverb

Opphav

norrønt nú

Tyding og bruk

i denne augeblinken;
på dette tidspunktet;
på eit tidspunkt som nett har vore
Døme
- no går bussen;
- det er no du bør gjere det;
- det er no eller aldri;
- vi møttest no nyst;
- takk for no!
i denne perioden;
i desse dagane
Døme
- no for tida;
- no i vår tid;
- livet på garden før og no
nytta (trykklett) for å samanfatte, konstatere, utdjupe eller kalle på merksemd;
likevel, i det minste, i alle fall;
altså;
jamfør da (3, 5)
Døme
- eg trur no det skal gå bra;
- det vart no ikkje verre heller;
- det var no det;
- kva var det no han heitte?
- høyr no her!

Faste uttrykk

no og da
stundom, av og til
til no
hittil

nokså, nokso

adverb

Tyding og bruk

til ein viss grad;

temmeleg, tolleg;

Døme

hesten er nokså stor;
eg er nokså frisk;
det varte nokså lenge;
det kom nokså mange på møtet

Faste uttrykk

nokså godt
om eldre forhold: skulekarakter som ligg mellom ‘godt’ og ‘lite godt’;
forkorta Ng

nokolite

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje lite;

heller mykje;

ein del

Døme

det vart nokolite eple på treet

brukt som adverb
- vere nokolite tjukk

få 2

verb

Opphav

norrønt fá

Tyding og bruk

ta imot, bli gjeven, skaffe seg, kome til å ha
Døme
- få pengar;
- denne får du heilt gratis;
- ho fekk jobb;
- dei har fått mange barn;
- dette produktet er ikkje lenger å få;
- få melding om møtet;
- få ein idé;
- få frekner;
- få svar;
- få seg utdanning;
- få hjelp;
- få smør når ein kjernar;
- få bruk for kniv;
- få god råd;
- få tilbod om reise;
- få oppdraget;
- få i oppgåve å gjere noko;
- få det som ein vil
bli utsett for, pådra seg
Døme
- få feber;
- få rifter;
- få skikkeleg vondt;
- få ballen i hovudet;
- få juling;
- no har eg fått nok!
oppnå moglegheit eller tillating til;
vere forunnt
Døme
- får eg kome?
- få sjå!
- eg får ikkje for foreldra mine;
- få vere i fred;
- om vi får leve så lenge
kome til å
Døme
- vi får sjå korleis det går
greie eller slumpe til å gjere, oppnå, fullføre, gjennomføre, påverke
Døme
- få problemet vekk;
- få opp døra;
- få ned maten;
- få i seg grauten;
- få ut flisa frå fingeren;
- få inn eit slag;
- få på seg jakka;
- få i stand den øydelagde bilen;
- få liv i nokon;
- få orden på rotet;
- få laus steinen
vere nøydd til, måtte, burde
Døme
- han fekk pent vente;
- du får ta den støyten;
- no får du roe deg
måtte, kunne
Døme
- vi får vel gå;
- du får helse;
- de får ha det;
- vi får vone det går bra;
- da får det heller vere

Faste uttrykk

få att
bli gjeven noko som ei følgje av noko ein har gjort
berre vent, du skal nok få att for den elendige framferda di!
ho opplever at ho får att for innsatsen
få bukt med
vinne over;
bli herre over
få bukt med kriminaliteten
få for seg
tenkje den tanken (at …);
innbille seg (at …)
korleis kunne dei få det for seg at det var lurt å gå på skitur i storm?
få fram
uttrykkje, seie
få fram ein viktig bodskap;
han fekk så vidt fram ein lyd
få frå
hindre nokon frå å gjere noko
politiet gjorde eit siste forsøk på å få han frå å skyte
få igjen
bli gjeven noko som ei følgje av noko ein har gjort
han opplever at han får igjen for innsatsen;
berre vent, du skal nok få igjen for det du gjorde mot meg
få noko på
prove nokon skyldig
få så øyra flagrar
bli kraftig irettesett;
få sterk kritikk
få til
greie, lykkast med, oppnå
får du til reknestykka?

Side 1 av 15

Resultat per side: