Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 172 oppslagsord

katolsk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk eller fransk, frå latin; av gresk katholikos ‘allmenn, universell’

Tyding og bruk

som høyrer til eller vedkjenner seg katolisisme
Døme
  • eit katolsk kloster;
  • den katolske skulen i nabolaget

Faste uttrykk

  • dei katolske breva
    namn på sju brev i Det nye testamentet som er retta til ein vid eller ubestemt lesarkrins
  • den katolske kyrkja
    verdsomspennande kyrkjesamfunn som har paven som overhovud
  • katolsk i hovudet
    tullete;
    forvirra, gal
  • meir katolsk enn paven
    som går lenger i å forsvare eit standpunkt enn den som først har hevda det;
    som følgjer normer og reglar i eit gjeve miljø i mykje høgare grad enn det som krevst
Artikkelside

kampdyktig

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • hæren er ikkje lenger kampdyktig
Artikkelside

jorte

jorta

verb

Opphav

norrønt jórtra

Tyding og bruk

  1. tyggje om att føde som blir gulpa opp i munnen;
    Døme
    • krøtera låg roleg og jorta
  2. i overført tyding: seie det same gong på gong utan å kome lenger
Artikkelside

utgått

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av gå (1 og ut

Tyding og bruk

  1. som ikkje lenger er gyldig
    Døme
    • fristen, billetten er utgått;
    • vara er utgått (av handelen)
  2. Døme
    • utgåtte sko, klede
  3. oppsett (2 på å gjere noko;
    Døme
    • han er utgått på å gjere gale
Artikkelside

dess 3, di

adverb

Opphav

av dess (2

Tyding og bruk

  1. jamfør jo (2
    Døme
    • ho sa lite, men tenkte dess meir

Faste uttrykk

  • dess … dess …
    • brukt ved samanstilling av to komparativar
      • dess galnare, dess betre
    • brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
      • dess lenger dei gjekk, dess varmare vart det
  • jo … dess …
    • brukt ved samanstilling av to komparativar
      • jo før, dess betre
    • brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
      • jo fleire som har jobb utanfor eigen kommune, dess fleire nyttar bil
Artikkelside

jordbunden

adjektiv

Tyding og bruk

  2. som er avhengig av jordarbeid
    Døme
    • ein jordbunden bonde
  3. i overført tyding: som ikkje kan sjå lenger enn til det nære og materielle
Artikkelside

innover

preposisjon

Tyding og bruk

mot det indre av noko;
mot noko lenger inn;
Døme
  • han gjekk innover fjellvidda;
  • båten kjem innover fjorden
  • brukt som adverb
    • køyre innover mot byen;
    • gå innover i dalen

Faste uttrykk

Artikkelside

innkøyring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å køyre (1) inn
    Døme
    • innkøyringa til byen gjekk greitt
  2. stad der ein køyrer inn
    Døme
    • innkøyringa ligg 50 meter lenger fram
  3. det å byrje med eller ta i bruk noko nytt og få det til å fungere
    Døme
    • innkøyringa av fabrikken tok lengre tid enn planlagt
Artikkelside

inner-

i samansetning

Opphav

frå bokmål, norrønt innar-, av innarr ‘lenger inn’; jamfør innar

Tyding og bruk

førsteledd i ord som høyrer til eller er i det indre av noko;
til skilnad frå ytter-;
Artikkelside

innar

adverb

Opphav

norrønt innar(r); av inn (2

Tyding og bruk

  1. lenger inn eller inne
    Døme
    • innar i stova
  2. brukt som adjektiv: som ligg lenger inne
    Døme
    • innare rommet
Artikkelside
Side 7 av 18