Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 69 oppslagsord

maigull

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør mai

Tyding og bruk

lita vårplante i sildrefamilien;
Chrysosplenium alternifolium
Artikkelside

nasjonaldag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

årleg festdag til minne om ei hending i historia til eit folk
Døme
  • 17. mai er den norske nasjonaldagen
Artikkelside

krossmess, krossmesse, korsmess, korsmesse

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør -mess

Tyding og bruk

  1. merkedag om våren, 3. mai
  2. merkedag om hausten, 14. september
Artikkelside

datere

datera

verb

Uttale

dateˊre

Opphav

av latin datum

Tyding og bruk

  1. setje dato på, dagsetje (2)
    Døme
    • datere notata sine;
    • dokumenta er daterte;
    • brevet er datert 2.12.1992
  2. plassere i tid;
    Døme
    • datere når noko oppstod;
    • datere hendinga til mai 1756;
    • monumentet er datert til lenge før vår tidsrekning

Faste uttrykk

  • datere seg
    skrive seg (frå den og den tida), stamme (2
    • vennskapen daterer seg frå barndomen;
    • songen daterer seg til 20-talet;
    • underverket daterer seg tilbake til før vikingtida
Artikkelside

kalve 2

kalva

verb

Opphav

norrønt kelfa; jamfør kalv

Tyding og bruk

  1. føde kalv
    Døme
    • kyrne hennar skal kalve;
    • i mai skal reinen kalve
  2. om isfjell eller bre: breste slik at større stykke fell ut
    Døme
    • breen kalva i fjorden
  3. kantre, velte
    Døme
    • kalve på sykkelen
Artikkelside

kampdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. i idrett: dag for kamp (1, 3)
    Døme
    • vi nyttar føremiddagstimar på kampdagen til å gjere ein siste finpuss
  2. Døme
    • 1. mai er kampdag for arbeidarane
Artikkelside

andre

adjektiv

Opphav

av annan

Tyding og bruk

som er nummer to (3, 1) i ei rekkjefølgje;
rekkjetal til to (2.)
Døme
  • hennar andre heim;
  • reise på andre klasse;
  • andre mai
  • brukt som substantiv
    • for det første og for det andre
Artikkelside

jamføre

jamføra

verb

Opphav

av svensk jämföra

Tyding og bruk

  1. Døme
    • jamføre april med mai;
    • jamføre by og land
  2. i imperativ (1, 2) i tekst: sjå;
    forkorta jf.
    Døme
    • inndelinga er som før, jamfør side 106 ovanfor
Artikkelside

innan 2

preposisjon

Opphav

norrønt innan

Tyding og bruk

  1. innanfor eit avgrensa område, miljø, emne eller liknande
    Døme
    • innan alle parti;
    • innan alle lag av folket;
    • vere innan rekkevidde
  2. i løpet av
    Døme
    • innan kort tid
  3. Døme
    • innan kvelden;
    • innan klokka tolv;
    • innan 1. mai
  4. ikkje seinare enn
    Døme
    • send søknaden innan 10. januar
  5. brukt som adverb: frå det indre, utetter, frå landsida
    Døme
    • vinden står innan av
Artikkelside

tvilling

substantiv hankjønn

Opphav

i tyding 2 etter latin Gemini; samanheng med tvi- og tvenn

Tyding og bruk

  1. kvar av to som er fødde i same fødselen
    Døme
    • einegga, toegga tvillingar;
    • dei to er tvillingar;
    • ho er tvilling;
    • ho fekk, fødde tvillingar
  2. i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Tvillingane (mellom 21. mai og 21. juni
    Døme
    • ho er tvilling
  3. misdanning, svull under huda nedst i ryggen
  4. kvar av to like gjenstandar som høyrer i hop
Artikkelside
Side 3 av 7