Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 29 oppslagsord

fullfaren

adjektiv

Tyding og bruk

vidreist;
(full)røynd
Døme
  • ein fullfaren sjømann
Artikkelside

bak/ved rattet

Tyding og bruk

i førarsetet;
med styringa;
Sjå: bak, ratt
Døme
  • setje seg bak rattet i ein traktor;
  • sovne bak rattet;
  • vere røynd bak rattet
Artikkelside

i røynda

Tyding og bruk

verkeleg, eigenleg, når det kjem til stykket;
Sjå: røynd
Artikkelside

bak 3

preposisjon

Opphav

norrønt (á) bak; same opphav som bak (1

Tyding og bruk

  1. på motsett side av, på baksida av;
    bakanfor, etter;
    Døme
    • det er nokon bak oss;
    • liggje bak ein stein;
    • andremann kom i mål like bak vinnaren
  2. om tid: tidlegare, før
    Døme
    • det vi har arva frå generasjonane bak oss;
    • ha 10 år på sjøen bak seg
  3. i overført tyding: som er skuldig i, som har æra for
    Døme
    • drivkrafta bak festivalen;
    • oppfinnaren bak telefonen;
    • personen bak innbrotet
  4. i overført tyding: til støtte for, på same side som
    Døme
    • ha folket bak seg;
    • ha fleirtal bak forslaget
  5. brukt som adverb: på, ved eller i den bakarste delen av noko
    Døme
    • stå langt bak i salen;
    • setje seg bak;
    • buksa har hol bak;
    • sjå bak i boka;
    • få eit spark bak

Faste uttrykk

  • bak fram
    med baksida fram
    • setje på seg lua bak fram
  • bak murane
    i fengsel
    • sitje 10 år bak murane
  • bak rattet
    i førarsetet;
    med styringa
    • setje seg bak rattet i ein traktor;
    • sovne bak rattet;
    • vere røynd bak rattet
  • bak ryggen
    i overført tyding: i løynd, utan at ein viss person veit om det
    • diskutere noko bak ryggen på nokon;
    • dei har gått bak ryggen på oss
  • leggje bak seg
    • forlate, passere
      • leggje fleire mil bak seg;
      • leggje fjella bak seg
    • gjere seg ferdig med
      • prøve å leggje det vonde bak seg;
      • dei har lagt den bitre konflikten bak seg
  • liggje bak
    i overført tyding: vere (løynd) føresetnad, årsak, grunn, føremål eller liknande
    • det ligg noko meir bak denne avgjerda;
    • eg veit ikkje kva som ligg bak
  • stå bak
    • i overført tyding: ha æra, ansvar for;
      vere skuldig i
      • stå bak ein idé;
      • stå bak store utslepp;
      • to personar stod bak innbrotet
    • i overført tyding: støtte, vere for
      • eit fleirtal på Stortinget står bak forslaget
Artikkelside

garva

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av garve

Tyding og bruk

  1. som er garva
    Døme
    • eit garva skinn
  2. i overført tyding: røynd, herda, hardbarka
    Døme
    • ein garva politikar
Artikkelside

forretningsadvokat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

advokat (1) som hovudsakleg yter juridisk hjelp til bedrifter og selskap
Døme
  • hyre ein røynd forretningsadvokat
Artikkelside

postmodernisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

straumdrag frå seint 1900-tal som hevdar at identitet, røynd og sanning ikkje er noko fast, men relative (m a språkbaserte) konstruksjonar som individa kan velje, endre eller skifte mellom etter ynske
Artikkelside

øvd

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av øve

Tyding og bruk

som har øving, trening;
Døme
  • innøvd;
  • oppøvd;
  • veløvd;
  • ein øvd snikkar
Artikkelside

veteran

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘gammal soldat’ av vetus ‘gammal’

Tyding og bruk

  1. soldat med (lang) krigsteneste
  2. person med lang teneste, verksemd bak seg;
    røynd person
    Døme
    • ein veteran i fagrørsla, på fotballbana
Artikkelside

ulk

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med ul (3; ulke (1 og ulke (2

Tyding og bruk

  1. i fleirtal: fiskefamiliane Cottidae, Cottunculidae eller Agonidae av ulkefiskane;
    i eintal eller fleirtal: fisk(eart) av dei nemnde familiane;
    Døme
    • dvergulk;
    • panserulk;
    • vanleg ulk – arta Myoxocephalus scorpius
  2. (eldre, røynd) mann
  3. eldre, røynd, hardbarka sjømann
    Døme
    • sjøulk
Artikkelside
Side 2 av 3