Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

høvesvis

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som samsvarer med eit visst høve (1, 2)
    Døme
    • same høvesvise fordeling mellom postane i år som i budsjettet for i fjor
  2. brukt som adverb: ved somme høve, av og til
    Døme
    • denne planta finn ein berre høvesvis inne i fjordbotnane
  3. brukt som adverb: i same følgd, respektive
    Døme
    • Kari og Ola er høvesvis ti og tolv år
  4. brukt som adverb: forholdsvis, etter måten
    Døme
    • det var høvesvis unge musikarar med i orkestret
Artikkelside

gamleonkel, gamalonkel, gammalonkel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

onkel til mor eller far
Døme
  • gamleonkelen min;
  • han gamleonkel Ola
Artikkelside

ålgjengd

adjektiv

Opphav

av ål- og gjengd

Tyding og bruk

som gjeld allstad;
Døme
  • Ola er eit ålgjengt mannsnamn
Artikkelside

tvillingpar

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

to som er tvillingar
Døme
  • tvillingparet Ola og Kari Haugen
Artikkelside

og 2

konjunksjon

Uttale

å

Opphav

norrønt ok

Tyding og bruk

  1. brukt til å jamstille to ord, setningsledd eller setningar av same slaget; jamfør både
    Døme
    • is og snø;
    • stor og sterk;
    • Ola og Kari;
    • eple, pærer og plommer;
    • dei spelte og song;
    • dei gjekk og dreiv;
    • dei vart gåande og prate;
    • lauvet gulnar, visnar og fell;
    • dei vaksne kvilte, og barna leikte
  2. brukt i visse faste ordlag:
    Døme
    • med mann og mus;
    • rubb og stubb;
    • i rykk og napp
  3. brukt som innhaldstom innleiing i visse utrop:
    Døme
    • og eg som hadde gløymt det!
    • og det får du deg til å seie!

Faste uttrykk

  • med hud og hår
    fullstendig
  • meir og meir
    stadig meir
Artikkelside

han

pronomen

Opphav

norrønt hann, akkusativ hann, dativ honum, genitiv hans

Tyding og bruk

  1. brukt om person eller annan skapning av hankjønn (1) og om ting eller omgrep med namn av hankjønn (2) når desse er (rekna for) eller blir kjende i samanhengen:
    Døme
    • far min sa at han skulle gjere det;
    • der kjem Ola, han spring;
    • eg spurde han kva han eigenleg meinte;
    • fanden har hestehov, og han haltar;
    • ormen freste høgt, men han hogg ikkje;
    • båten rulla, men han kantra ikkje
    • brukt etter ei setning for å ta opp att og utheve subjektet:
      • guten var snill, han
    • med eit etterfølgjande ledd som avgrensar innhaldet av pronomenet:
      • han var småbrukar, faren
    • brukt rett etter eit trykksterkt substantiv for å ta opp att dette:
      • kofferten, han kan du ta
    • brukt føre mannsnamn:
      • han Per;
      • han far
    • i genitiv:
      • den hatten er hans;
      • kona hans Gunnar
    • brukt som peikande pronomen:
      • han med den blå genseren;
      • han er det!
  2. brukt med tyding nær det ubundne pronomenet ein:
    Døme
    • han må nok passe seg i dag det er så glatt
  3. brukt med same tyding som det om luft- og vêrtilhøve:
    Døme
    • han regnar, er kald, blæs
  4. i uttrykk:
    Døme
    • vere tidleg på han – vere tidleg oppe

Faste uttrykk

  • vere på han
    vere full
Artikkelside
Side 2 av 2