Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 108 oppslagsord

overopphete

overoppheta

verb

Tyding og bruk

hete for sterkt opp

Døme

rommet var overoppheta av sola

Faste uttrykk

overoppheta økonomi
økonomi som er prega av for stor aktivitet

Artikkelside

stå over

Tyding og bruk

ikkje ta del (i aktivitet som det er venta at ein tek del i);

Sjå: over, stå

Døme

ho måtte stå over kampen

Artikkelside

over

preposisjon

Opphav

truleg av lågtysk ōver; jamfør norrønt yfir og eldre nynorsk yver

Tyding og bruk

i samanlikning: på eit høgare steg eller nivå enn;
høgare enn, større enn;
motsett under (2, 1)
Døme
- biletet heng over sofaen;
- ti meter over bakken;
- ho er over 30 år;
- vere over nokon i rang;
- herske over nokon
- brukt som adverb:
  bu i etasjen over
framfor (1)
Døme
- diktaren over alle diktarar;
- dette går over alle andre omsyn
ovanfrå og ned på
Døme
- få ei bytte vatn over seg;
- eg ynskjer berre vondt over han
ovanpå
Døme
- ha dyna over seg;
- kaste seg over ein motstandar;
- dei kasta seg over arbeidet
på overflata av;
bortetter, langs (2)
Døme
- han strauk barnet over håret;
- breie høy ut over bakken;
- vere brun over heile kroppen
utanpå
Døme
- ha frakk over dressen
på eller til den andre sida av
Døme
- ro over fjorden;
- gå over fjellet;
- bu over gata
om (2, 2), via
Døme
- reise frå Trondheim over Røros til Oslo
gjennom (3)
Døme
- halde ein tale over radio
vidare enn (noko som avgrensar eller stengjer)
Døme
- vatnet rann over bassengkanten;
- setje seg ut over lova;
- det går over min forstand;
- over evne
- brukt som adverb:
  koke over
meir enn
Døme
- temperaturen er over 20 °;
- eg betaler ikkje over 1000 kr;
- by over nokon
til slutten av;
gjennom (ei viss tid)
Døme
- det leid langt over middag;
- bli buande vinteren over
- brukt som adverb: slutt, til ende
  uvêret dreiv over;
  framsyninga er over
brukt i uttrykk for kjensler eller annan reaksjon: på grunn av, når det gjeld
Døme
- glede seg over livet;
- vere fornærma over noko;
- sørgje over nokon;
- låte vel over noko
brukt føre nemning på emne, gjenstand for ei åndsverksemd eller eit åndsprodukt:
Døme
- tenkje over noko;
- bli klar over kva som hende;
- preike over eit skriftord;
- lage eit oversyn over arbeidsoppgåvene
i samband med visse verb: i to stykke
Døme
- sage over ein planke;
- file over ei jernstong

Faste uttrykk

gje seg over
overgje seg;
miste motet;
bli heilt maktstolen eller himmelfallen
gå over
ta slutt;
gje seg
sjukdomen gjekk over til slutt
kome over
- støyte på;
  finne tilfeldig
  dei kom over eit godt tilbod
- leggje motgang eller krise bak seg
  han kom aldri over at mora døydde så tidleg
over ende
ned frå oppreist stilling;
hovudstups, i koll
bjørka bles over ende;
ho stupte over ende;
bli slått over ende;
føretaket gjekk over ende
over laget
meir enn vanleg, overlag
over og ut
- uttrykk brukt for å avslutte kommunikasjon via radio
- slutt for godt
  no er det over og ut for verksemda
snakke over seg
tale i ørska
stå over
ikkje ta del (i aktivitet som det er venta at ein tek del i)
ho måtte stå over kampen
vake over
ha jamt tilsyn med
dei vakte over han gjennom natta

Artikkelside

kulturmidlar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

pengar som skal brukast til kulturell (2) aktivitet

Døme

fordelinga av dei offentlege kulturmidlane;
laget kan søkje om frie kulturmidlar

Artikkelside

friluftsaktivitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

aktivitet ute i friluft

Døme

friluftsaktivitetar som ski- og turgåing

Artikkelside

park

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av mellomalderlatin parricus ‘inngjerding, dyrehage’

Tyding og bruk

større grøntanlegg med plantningar;
stort hageanlegg
Døme
- gå med ungane i parken
- - bypark
område med attraksjonar
- - dyrepark
  - skulpturpark
område der det blir produsert noko eller går føre seg ein bestemt aktivitet
- - industripark
  - solpark
særleg i samansetningar: stort (freda) naturområde
- - nasjonalpark
  - naturpark
særleg i samansetningar: samling av køyretøy, maskinar eller liknande
- - bilpark
  - maskinpark