Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 40 oppslagsord

rytme

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘bølgjerørsle’

Tyding og bruk

  1. (regelfast) skifte i trykk eller styrke i musikk, poesi eller tale
    Døme
    • eggjande rytmar;
    • latinamerikanske rytmar – melodiar, dansar;
    • fallande rytme – med trykket på første staving i versefoten
  2. regelfast rørsle eller skifte
    Døme
    • døgnrytme;
    • rytmen i hjarteslaga

Faste uttrykk

  • stigande rytme
    med trykket på siste staving i versefoten
Artikkelside

ragtime

substantiv hankjønn

Uttale

rægˊgtaim

Opphav

frå engelsk ragged ‘fillete, ujamn’ og time ‘takt, rytme’

Tyding og bruk

sterkt synkopert rytmisk musikk som er ein forløpar for jazzen
Døme
  • ragtime har element frå både blues og europeisk dansemusikk
Artikkelside

groove 1

substantiv hankjønn

Uttale

gruv

Tyding og bruk

markant og drivande rytme i musikk, særleg jazz og rock;
intensitet og innleving hos musikarar
Døme
  • samspelet mellom musikarane skapte ein intens groove
Artikkelside

pulsere

pulsera

verb

Opphav

av tysk puls

Tyding og bruk

  2. gjere noko i ein viss rytme, til dømes sende ut signal
  3. vere i livleg rørsle
    • brukt som adjektiv:
      • det pulserande livet i storbyen
Artikkelside

puls

substantiv hankjønn

Opphav

av latin pulsus ‘slag, støyt’

Tyding og bruk

  1. rytmisk trykkauke i pulsåre i takt med hjarteslaga;
    hjarteslag i minuttet;
    Døme
    • ho har ein puls på 70 slag i minuttet;
    • pulsen hans var høg under treninga;
    • den skadde har svak puls
  2. kortvarig, brå endring i elektrisk spenning;
    kortvarig partikkel- eller lysstråle
  3. regelbunden rytme, til dømes i musikk

Faste uttrykk

  • kjenne nokon på pulsen
    finne ut kva ein person verkeleg vil eller meiner
  • ta pulsen på
    • kjenne på pulsåre og telje hjarteslaga ei viss tid
      • legen tok pulsen på pasienten
    • undersøkje kva som verkeleg går føre seg
      • filmen tek pulsen på samtida
  • ta pulsen
    kjenne på pulsåre og telje hjarteslaga ei viss tid
Artikkelside

prosadikt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

dikt utan rim og fast rytme
Artikkelside

hjartearytmi

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

uregelrett rytme i hjartet;
jamfør arytmi
Artikkelside

koralmusikk

substantiv hankjønn

Opphav

av koral

Tyding og bruk

  1. musikk der stemmene har nesten lik rytme
  2. spel av salmemelodiar
Artikkelside

halte

halta

verb

Tyding og bruk

  1. vere halt;
    gå ujamt;
    dra på foten
    Døme
    • hesten haltar på høgre framfoten;
    • halte og hinke
    • brukt som adverb:
      • ho kom haltande
  2. i overført tyding: fungere dårleg;
    vere lite treffande
    Døme
    • samanlikninga haltar
  3. i overført tyding: ha mangelfull rytme
    Døme
    • det siste verset haltar litt
Artikkelside

musikkverk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kunstferdig samanstilt musikalsk heilskap av rytme, melodi og harmoni
Artikkelside
Side 1 av 4