Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

sjølvstende

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å vere sjølvstendig;
Døme
  • kjempe for nasjonalt sjølvstende

integritet

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin integritas, av integer ‘heil, urørt’

Tyding og bruk

  1. rett ein stat har til å vere sjølvstendig;
    sjølvstende
    Døme
    • garantere integriteten til dei små landa
  2. rett til å ikkje bli audmjuka;
    det å vere ukrenkjeleg
    Døme
    • ta vare på integriteten og verdigheita til pasienten
  3. det å ikkje la seg påverke av haldningar og meiningar andre har
    Døme
    • ta vare på integriteten sin
  4. datatryggleik som hindrar hacking og systemfeil

habilitering

substantiv hokjønn

Opphav

av habilitere

Tyding og bruk

det å arbeide for å gje personar med funksjonshemming, særleg barn, moglegheit for sjølvstende og betre livskvalitet;
Døme
  • kommunehelsetenesta har ansvaret for habilitering av barn og unge

frigjeringskrig

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • dei oppnådde fullt sjølvstende etter ein intens frigjeringskrig

fridomsrørsle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rørsle (3) som kjempar for politisk fridom eller nasjonalt sjølvstende

fridomskjempar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som kjempar for politisk fridom eller nasjonalt sjølvstende
Døme
  • ein fridomskjempar i eksil

avkolonisering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å frigjere koloniar frå koloniherredøme
    Døme
    • avkoloniseringa av land i Afrika
  2. i overført tyding: det å oppnå (meir) sjølvstende
    Døme
    • avkolonisering av akademia

stat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin status ‘tilstand’

Tyding og bruk

  1. (del av eit større) rike
    Døme
    • sambandsstat;
    • ein fri og sjølvstendig stat;
    • statane i Europa
  2. nemning på dei organa som styrer eit land
    Døme
    • vere tilsett i staten;
    • betale skatt til stat og kommune;
    • staten bør hjelpe næringane i utkantstrøka
    • samskipnad, institusjon med (for) stor makt og sjølvstende
      • vere ein stat i staten

sjølvstendeparti

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

parti som arbeider for nasjonalt sjølvstende

fridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å ha rett og høve til å gjere, seie og tenkje som ein ynskjer, utan band, restriksjonar eller tvang
    Døme
    • ha fridom til å velje;
    • fridom under ansvar;
    • striden for politisk fridom;
    • fridom til å røyste;
    • demokratiet er ein heilskap av fridomar og rettar
  2. Døme
    • folket mista fridomen sin;
    • landet fekk att fridomen sin
  3. det å ikkje vere i fangenskap;
    høve til å ferdast fritt
    Døme
    • eit liv i fridom
  4. det å vere utan;
    det å sleppe
    Døme
    • fridom frå naud;
    • fridom frå skulegang