Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 528 oppslagsord

men 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av men (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det er eit stort men ved planen

Faste uttrykk

  • om og men
    innvendingar og motseiingar;
    atterhald (1), tvil
    • dei gjorde jobben utan noko om og men;
    • etter mykje om og men kom vi endeleg av garde;
    • ta fatt etter mykje om og men
Artikkelside

men 2

konjunksjon

Opphav

frå svensk og, dansk, innverknad frå lågtysk men, man ‘berre, unnateke’; same opphav som medan

Tyding og bruk

  1. brukt til å jamstille ord, setningsledd og setningar og uttrykkje motsetnad, innvending, innskrenking og liknande
    Døme
    • han er ikkje lys, men mørk;
    • dei håpte på solskin, men det vart regn;
    • arbeide raskt, men unøyaktig
    • og (likevel)
      • det var lite, men godt;
      • sist, men ikkje minst;
      • eit glas til, takk, men kaldt!
  2. brukt til å innleie eit brot på samanhengen
    Døme
    • ja, det er nok eit viktig poeng, men vi må kome tilbake til hovudsaka
  3. brukt i uttrykk for undring, oppmoding, utolmod, ofte i utrop og spørsmål;
    Døme
    • men i all verda, kva er dette?
    • men du må da ikkje bli ståande der!
Artikkelside

statsamatør

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

idrettsutøvar som formelt sett er amatør, men som staten (delvis) forsyter
Artikkelside

butikkjede, butikk-kjede

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fleire butikkar av same slaget på ulike stader, men under den same leiinga og med felles varekjøp og annonsering
Artikkelside

skjene 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk; tysk

Tyding og bruk

  1. lang, profilert stålbjelke, særleg brukt i berekonstruksjonar og til køyrebaner for tog og trikk
  2. fast maskindel som tener til styring for rørlege delar
  3. langt, smalt stykke av fast materiale brukt til å halde ein skadd lekamsdel i ro

Faste uttrykk

  • gå på skjener
    gå som det skal;
    fungere
    • det er hektisk, men har gått på skjener så langt
Artikkelside

rekonvalesentheim

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eldre institusjonstype der rekonvalesentar kunne få kost og losji og eventuelt lett pleie, men utan tilbod om organisert trening og rehabilitering
Artikkelside

sjaktel

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

øskjekartong som er ferdig utstansa, men ikkje bretta eller limt
Artikkelside

nisse 1

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk Nikolaos; kjæleform av namnet Nils

Tyding og bruk

  1. i nordisk folketru: vette som held til i nærleiken av menneske, særleg i tunet og uthusa på gardar, tenkt som ein liten, gråkledd mann med raud topplue og langt skjegg
    Døme
    • setje ut graut til nissen
  2. nedsetjande: tufs, tullebukk, fjompenisse
    Døme
    • ein nisse inne i Oslo avgjorde saka
  3. Døme
    • nissen kom med pakker til barna

Faste uttrykk

  • nissen på lasset
    noko uheldig eller ugagnleg som ein vil kome bort frå, men ikkje kan bli kvitt
Artikkelside

sisyfosarbeid

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter namnet Sisyfos, segnkonge i det gamle Korint, som i underverda måtte rulle ein stein opp ei fjellside, men steinen rulla ned att kvar gong når han var nesten oppe

Tyding og bruk

tungt, endelaust og fånyttes arbeid
Artikkelside

sitjestreik, sittestreik

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kortvarig streik der dei tilsette legg ned arbeidet, men held seg på arbeidsplassen, sitdownstreik
Artikkelside
Side 1 av 53