Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 339 oppslagsord

samnorsk 2

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som femner om det norske eller om heile Noreg
    Døme
    • ei samnorsk oppgåve
  2. som er sams for bokmål og nynorsk
    Døme
    • samnorske former
Artikkelside

sameting

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

folkevald forsamling av samar i eit land;
Døme
  • presidentane ved sametinga i Finland, Sverige og Noreg var inviterte til møtet
Artikkelside

same 1

substantiv hankjønn

Opphav

av samisk sápmi

Tyding og bruk

person som høyrer til eit urfolk som tradisjonelt har vore busett i Noreg (frå Femundsmarka og nordover), i dei nordlege delane av Sverige og Finland og på Kolahalvøya
Døme
  • samar som taler eitt av dei samiske språka;
  • fornorskinga av samane
Artikkelside

grense 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk og lågtysk, frå slavisk; jamfør russisk gran ‘grense’

Tyding og bruk

  1. skiljelinje mellom geografiske område, til dømes mellom statar, fylke, eigedomar
    Døme
    • grensa mellom Noreg og Sverige;
    • bu nær grensa;
    • gå opp grensene mellom eigedomane
  2. tenkt linje mellom ulike tilstandar
    Døme
    • grensa mellom rett og urett;
    • dette ligg på grensa til det absurde
  3. punkt ein ikkje kan eller bør overskride
    Døme
    • oppføre seg på grensa til det useriøse;
    • nå grensa for det ein kan tole;
    • på grensa til å vere ærekrenkjande;
    • halde seg innanfor visse grenser;
    • det får vere grenser for tull;
    • det vil bli utført modernisering innanfor rimelege grenser

Faste uttrykk

  • flytte grenser
    endre eller få nokon til å endre oppfatning
    • denne bilen representerer teknologisk nytenking og flyttar grenser
  • gå over alle grenser
    gå for vidt
    • grådigskapen går over alle grenser
  • setje grenser
    • bestemme kva som er akseptabelt
      • setje grenser for kva barna skal få gjere
    • bestemme kva som er mogleg
      • berre fantasien set grenser
  • sprengje grenser
    overgå det ein kunne før;
    utvide innsikta eller liknande
    • ungdomar er opptekne av å sprengje grenser;
    • ho sprengjer grenser med dei ekstreme polturane sine
Artikkelside

dukkar 1

substantiv hankjønn

Opphav

av dukke

Tyding og bruk

fugl som kan dukke
Døme
  • fleire av dukkarane våre overvintrar i Noreg
Artikkelside

rovpattedyr

substantiv inkjekjønn

Opphav

av rov

Tyding og bruk

pattedyr av ordenen Carnivora som for det meste lever av kjøt
Døme
  • dei fire største rovpattedyra i Noreg er ulv, bjørn, jerv og gaupe
Artikkelside

rundtur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ferd som endar attende ved utgangspunktet;
Døme
  • ta familien med på ein rundtur i Noreg
Artikkelside

bluetooth

substantiv hankjønn

Uttale

bluˊtuth

Opphav

frå engelsk, etter varemerket Bluetooth etter den danske kongen Harald Blåtann (ca. 925–985) som samla Danmark og delar av Noreg til eitt rike

Tyding og bruk

teknologi for trådlaus overføring av digitale data over korte avstandar;
Døme
  • overføre bilete frå éin mobil til ein annan via bluetooth;
  • du kan slå på bluetoothen og strøyme musikk i timevis
Artikkelside

gruppespel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i lagsport: del av turnering som blir spela i grupper, og der vinnarane frå kvar gruppe går vidare til nye rundar med gruppespel eller til sluttspel
Døme
  • Noreg vann kampen og går vidare frå gruppespelet
Artikkelside

grunnskule, grunnskole

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i Noreg: tiårig obligatorisk skulegang fordelt på sjuårig barneskule og treårig ungdomsskule
Artikkelside
Side 1 av 34