Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 114 oppslagsord

vekse

veksa

verb

Opphav

norrønt vaxa

Tyding og bruk

  1. bli større, auke i lengd, høgd, tjukkleik, vidd;
    utvikle seg
    Døme
    • jenta har vakse ti cm på eitt år;
    • lamma veks og trivst;
    • få ei jakke til å vekse ifå ei jakke som er (noko) for stor;
    • vekse seg vakker;
    • arbeidet voks han over hovudet;
    • vekse av seg sjukdomen, unotane;
    • det voks fram ei ny tann;
    • vekse opp i ein god heim;
    • greinene har vakse saman;
    • naglen veks ut att
    • i presens partisipp:
  2. auke i mengd, tal, styrke
    Døme
    • elva veks;
    • medlemstalet veks
      • veksande harme, motvilje
  3. gro, slå rot, trivast, finnast på ein stad
    Døme
    • gulrota veks best i sandjord;
    • eika veks ikkje nordafjells

Faste uttrykk

  • i veksande måne
    når månen blir større
  • vekse att
    bli dekt av vokstrar;
    gro att/til
  • vekse frå seg
    ikke bli høgare eller større;
    ikkje vekse meir
  • vekse med oppgåva
    bli meir dugande etterkvart som oppgåvene blir vanskelegare
    • elevene veks med oppgåvene
  • vekse til
    • om person: bli eldre;
      bli større
      • yngsteguten har vekse til
    • bli dekt med vokstrar;
      gro att/til

gjenvekst

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vekse til på nytt;
noko (særleg skog) som veks til på nytt
Døme
  • gjenveksten i skogen

skyte i vêret

Tyding og bruk

Sjå: skyte, vêr
  1. rage høgt
    Døme
    • fjelltoppen skaut i vêret framfor oss
  2. vekse fort
    Døme
    • jenta har skote i vêret;
    • prisane skyt i vêret

ese opp

Tyding og bruk

bli større, fyldigare eller tjukkare;
Sjå: ese
Døme
  • musklane i armane este opp under T-skjorta

bløme fram

Tyding og bruk

vekse fram;
Sjå: bløme
Døme
  • nye idear som blømde fram

bløme opp

Tyding og bruk

Sjå: bløme
  1. kome i kraftig vekst;
    vekse fram
    Døme
    • algar som blømer opp om sommaren;
    • turismen blømde opp
  2. kome i ein tilstand av trivsel, velvære eller liknande
    Døme
    • ho blømde opp når ho fekk vere med i arbeidet

buske seg

Tyding og bruk

om plante: skyte fleire spirer frå same rota;
vekse som ein busk;
bli buskete;
Sjå: buske
Døme
  • rugen har lett for å buske seg

breie om seg

Tyding og bruk

spreie seg;
vekse, auke;
Sjå: breie
Døme
  • uroa for framtida breier om seg blant ungdomen

balle på seg

Tyding og bruk

vekse (1), auke, stige;
Sjå: balle
Døme
  • problema berre balla på seg

auke på

Tyding og bruk

bli sterkare;
vekse;
Sjå: auke
Døme
  • vinden aukar på;
  • oppgåvene auka på