Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
193 treff

Nynorskordboka 193 oppslagsord

meter 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk métre; av gresk metron ‘mål’

Tyding og bruk

grunneining for lengd;
symbol m
Døme
  • huset er ti meter langt;
  • tøyet kostar 80 kr meteren;
  • kjettingen kostar ganske mykje per meter;
  • gå dei siste meterane;
  • bu i 900 meters høgd

Faste uttrykk

  • meter over havet
    høgd over havet, målt i meter;
    forkorta moh.
    • stasjonen ligg 1222 meter over havet;
    • toppen er 323 meter over havet
  • meter under havet
    djupn frå havoverflata og nedetter, målt i meter;
    forkorta muh.
    • tunnelen skal gå meir enn 200 meter under havet
Artikkelside

meter 2

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som meter (1

Tyding og bruk

  2. brukt som etterledd i samansetningar om strekning, seglbåt eller anna som er så mange meter som førsteleddet seier
Artikkelside

kritisk

adjektiv

Opphav

frå tysk kritisch, av fransk critique; jamfør kritikk

Tyding og bruk

  1. som har lett for å kritisere (1);
    streng, negativ
    Døme
    • ikkje sjå så kritisk ut!
  2. granskande, undersøkjande
    Døme
    • ei kritisk prøving av praksisen
  3. som gjeld eller er teikn på ei krise;
    avgjerande, farleg
    Døme
    • sjukdomen tok ei kritisk vending;
    • situasjonen er kritisk
  4. som er svært viktig for at eit samfunn skal fungere
    Døme
    • straumnettet er kritisk infrastruktur i eit moderne samfunn
  5. i fysikk: som dannar ein overgang eller ei ytre grense
    Døme
    • kritisk masse;
    • kritisk temperatur

Faste uttrykk

  • kritisk punkt
    • stad i unnarennet i hoppbakke der overgangen byrjar
      • det kritiske punktet i bakken er på 90 meter
    • svært viktig eller avgjernde del av noko
      • prisen er eit kritisk punkt i forhandlingane
Artikkelside

vakuummeter

substantiv inkjekjønn

Opphav

sjå -meter

Tyding og bruk

apparat til å måle låge gasstrykk med
Artikkelside

spaltemeter

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

spalteplass tenkt rekna i meter
Døme
  • storavisene skreiv spaltemeter om politikarens overtramp
Artikkelside

skøyte 1

substantiv hokjønn

Opphav

av nederlandsk schuit; same opphav som skute (1

Tyding og bruk

kraftig bygd og særs sjødyktig fartøy, oftast 10 til 15 meter langt og med mast(er)
Døme
  • skøyter vart brukte både til frakt og fiske frå slutten av 1800-talet;
  • den mest kjende skøyta er teikna av Colin Archer
Artikkelside

sekundmeter

substantiv hankjønn

Opphav

av sekund (2 og -meter

Tyding og bruk

eining for vindfart
Døme
  • vindstyrken var 40 sekundmeter
Artikkelside

pedometer

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin, av pes ‘fot’ og -meter

Tyding og bruk

Artikkelside

uttrykkje, uttrykke

uttrykkja, uttrykka

verb

Opphav

etter tysk; frå fransk exprimer

Tyding og bruk

  1. meddele språkleg eller på anna vis;
    ytre, seie, formulere
    Døme
    • uttrykkje stor takk;
    • uttrykkje kva ein meiner;
    • dei uttrykte si misnøye;
    • valet uttrykkjer folkeviljen;
    • gjennom kunsten uttrykkjer ho at det finst håp
  2. fastsetje med ein verdi eller eit mål
    Døme
    • finn lengda uttrykt i meter

Faste uttrykk

  • uttrykkje seg
    ordleggje seg;
    formulere noko munnleg eller skriftleg
    • uttrykkje seg klart;
    • måten ein uttrykkjer seg på
Artikkelside

tusen 2

determinativ kvantor

Tyding og bruk

  1. grunntalet 1000
    • tusen kroner, meter, kilo, år
  2. med ei stor mengd, talrik, mange
    • tusen takk;
    • det er tusen ting å hugse på;
    • eg har høyrt det tusen gonger før

Faste uttrykk

  • landet med dei tusen sjøane
    Finland
Artikkelside
Side 1 av 20