Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 150 oppslagsord

ryke

ryka

verb

Opphav

norrønt rjúka

Tyding og bruk

  1. sende ut røyk
    Døme
    • det ryk frå pipa;
    • rykande ruinar;
    • omnen ryk
      • rykande fersk – heilt fersk
  2. Døme
    • hesten er så varm at det ryk av han
  3. drive tett i lufta
    Døme
    • sjøen rauk – jamfør rok;
    • rykande fok;
    • prisane rauk i vêret
    • styrte fram, kaste seg over
      • ryke i hop (i slagsmål)
    • falle
      • ryke over ende;
      • ryke i golvet
    • tape (2
      • ryke 3–5 i ein fotballkamp;
      • ryk og reis! – ha deg unna!; dra dit peparen gror!
  4. slitne, breste, gå i stykke
    Døme
    • tauet, koppen rauk (sund);
    • venskapen vil ryke;
    • der rauk den sjansen – gjekk tapt

Faste uttrykk

  • ryke opp
    blåse opp (til storm)
  • ryke uklar
    bli uvener
Artikkelside

handikap, handikapp

substantiv inkjekjønn

Uttale

hænˊdikæp

Opphav

etter engelsk handicap, opphavleg hand in the cap ‘handa i lua’

Tyding og bruk

  1. i idrett (til dømes riding, seglsport eller golf): tiltak for å jamne ut vinnarsjansane i ein konkurranse ved at svakare deltakarar får føremoner (til dømes fleire slag i golf), eller at dei sterkaste får tilleggsvanskar (til dømes distansetillegg i travsport)
    Døme
    • eit løp med handikap;
    • hesten starta med 20 meter handikap
  2. ulagleg omstende;
    Døme
    • dårlege språkkunnskapar er eit stort handikap i ein slik jobb
  3. eldre nemning for funksjonshemming
Artikkelside

beina

adjektiv

Opphav

av bein (1

Tyding og bruk

  1. skapt på ein viss måte med omsyn til bein
    Døme
    • hesten er godt beina
  2. brukt som etterledd i samansetningar: med bein (1, 5) som er slik som førsteleddet nemner; jamfør -beint
Artikkelside

grime 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gríma

Tyding og bruk

  1. hovudlag (1) av reimar eller band, særleg brukt til å leie etter
    Døme
    • setje grime på hesten
  2. strime i andletet
    Døme
    • ha grimer av sot
  3. karm, ramme (til ymse føremål);
    grunnstokkar i ei trebygning
Artikkelside

grime 2

grima

verb

Tyding og bruk

leggje grime (1, 1) på
Døme
  • grime hesten
Artikkelside

greie 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt greiði

Tyding og bruk

hestesele med utstyr
Døme
  • leggje greiet på hesten
Artikkelside

galoppere

galoppera

verb

Opphav

frå fransk; truleg av germansk ‘laupe vel’

Tyding og bruk

  1. springe i galopp (1)
    Døme
    • hesten galopperer
  2. ri i galopp
  3. røre seg raskt;
    fare av garde
    Døme
    • ungane kom galopperande;
    • med eit hjarte som galopperer
  4. i overført tyding: utvikle seg fort
    Døme
    • prisane galopperer
    • brukt som adjektiv
      • galopperande prisar;
      • galopperande inflasjon
Artikkelside

galopp

substantiv hankjønn

Uttale

galåpˊ

Opphav

frå fransk; jamfør galoppere

Tyding og bruk

  1. snøgg, sprangliknande springemåte hos visse dyr, særleg hest
    Døme
    • hesten skifta frå tråv til galopp;
    • to hestar i full galopp over sletta
  2. snøgg rørsle (til fots)
    Døme
    • jentungen kom i full galopp
  3. i overført tyding: snøgg utvikling;
    ustoppeleg ferd
    Døme
    • ein økonomisk galopp;
    • følgje med i galoppen
  4. snøgg dans i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (5)
  5. livleg musikkstykke i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (4)
Artikkelside

bukkesprang

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. sprang som ein geitebukk gjer
  2. sprang ein hest gjer på staden med krumming av ryggen og senking av hovudet
    Døme
    • hesten tok bukkesprang
  3. i overført tyding: overraskande hending eller utvikling
    Døme
    • krumspring og bukkesprang høyrer politikken til
Artikkelside

bakut

adverb

Tyding og bruk

i retning attover
Døme
  • sakke bakut;
  • hesten sparka bakut
Artikkelside
Side 7 av 15