Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 413 oppslagsord

dagmamma

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvinne som passar andre sine barn om dagen, oftast heime hos seg sjølv
Artikkelside

nymfe

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom latin; frå gresk , opphavleg ‘brur’

Tyding og bruk

  1. kvinneleg naturgud som ifølgje gresk mytologi bur i kjelder, tre og liknande
    Døme
    • dryader er nymfer som bur i tre
  2. vakker, ung kvinne
  3. i zoologi: insekt på larvestadiet
Artikkelside

rik

adjektiv

Opphav

norrønt ríkr, opphavleg ‘mektig’

Tyding og bruk

  1. som eig mykje, som har rikeleg av noko
    Døme
    • ei rik og mektig kvinne;
    • rike nasjonar;
    • landet er rikt på vasskraft;
    • rike oljefunn;
    • ha ein rik fantasi;
    • bli ei røynsle rikare
    • brukt som substantiv:
      • dei rike har det godt
  2. som gjev god avkastning
    Døme
    • ein rik eplehaust;
    • eit rikt fiske
  3. som inneheld mykje av noko
    Døme
    • appelsin er rik på C-vitamin
  4. som inneheld mykje forskjellig;
    Døme
    • ein rik fauna;
    • leve eit rikt liv

Faste uttrykk

  • rik onkel
    person, bedrift eller liknande som bidreg til å styrkje økonomien
    • fotballaget treng ein rik onkel
  • smular frå dei rike sitt bord
    det som blir til overs etter dei som har mykje
Artikkelside

rivalinne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvinne som konkurrerer med andre kvinner
Døme
  • vekkje konkurranseinstinktet til rivalinna
Artikkelside

rivjern, rivjarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. kjøkenreiskap til å raspe grønsaker og liknande med
  2. drivande kvinne eller mann;
    person som er tungerapp og kvass i replikken
    Døme
    • vere eit rivjern til å arbeide;
    • eit rivjern av ei kjerring
Artikkelside

brunette

substantiv hokjønn

Uttale

brunetˋte

Opphav

frå fransk, førsteleddet opphavleg germansk; jamfør brun (2

Tyding og bruk

kvinne med mørkebrunt hår og brune auge
Artikkelside

brur, brud

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt brúðr

Tyding og bruk

kvinne den dagen ho giftar seg
Døme
  • stå brur;
  • brur og brudgom;
  • brura har slør framfor andletet

Faste uttrykk

  • kvit brur
    brur kledd i kvitt
    • ho skal stå kvit brur
  • pynte brura
    framstille noko så bra som mogleg;
    forskjønne
    • eigaren av garden nyttar ikkje tida til å pynte brura før sal
Artikkelside

gamlekone, gamalkone, gammalkone

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

eldste kvinne i huset;
gammal kone
Døme
  • gamlekona på garden;
  • ungkona og gamlekona kom ikkje overeins;
  • gamlekarane og gamlekonene gjekk og småprata
Artikkelside

budeie

substantiv hokjønn

Opphav

av norrønt bú ‘buskap’ og norrønt deigja ‘tenestejente’

Tyding og bruk

kvinne som steller krøtera på ein gard eller ei seter
Artikkelside

pleiemor

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

forelda: kvinne som har ansvar for eit pleiebarn
Artikkelside
Side 2 av 42