halv 1
adjektiv
Opphav
norrønt halfrTyding og bruk
- som utgjer den eine av to (meir eller mindre like store) delar
Døme
- dei delte og fekk eit halvt eple kvar;
- halve kongeriket;
- ein halv liter;
- to og ein halv
- brukt som substantiv
- ikkje det halve;
- det halve hadde vore meir enn nok;
- ein halv må vere lov
- brukt som adverb
- snu seg halvt på stolen
- om mengde, fart eller anna måleining, som er fylt eller blir brukt ca. halvparten av maksimal kapasitet;halvfull, halvfylt
Døme
- ei halv flaske;
- ta ein halv øl;
- båten gjekk med halv fart
- om klokkeslett: 30 minutt før heil time
Døme
- klokka er halv ni, altså 08.30 eller 20.30
- som utgjer opp til halvdelen av noko;delvis (2), nesten
Døme
- vere oppe halve natta;
- oppleve det som ein halv fridag;
- ein halv siger
- brukt som adverb: delvis, nesten, i ein viss mon
Døme
- han sa det halvt i spøk;
- dei sat halvt smilande;
- ho stirra halvt forbi han
- om gjerning, karakter, lovnad, sanning, svar og liknande: ikkje heil, ufullkomen, ufullstendig
Døme
- ein halv lovnad;
- eit halvt svar;
- ta halve standpunkt
Faste uttrykk
- ei halv eiei halvflaske brennevin
- ha ei halv ei på innerlomma
- ein halv gongfemti prosent (meir);
ofte brukt i samanlikningar om mengde, storleik eller liknande- utgiftene vart en halv gong større;
- dreie mutteren ein halv gong til;
- den norske kystlinja går to og ein halv gong rundt jorda
- flagge på halv stongla flagg henge eit stykke ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
- halvt om halvt(etter tysk halb und halb) bortimot, så å seie
- vere halvt om halvt trulova
- med eit halvt augemed ein gong, med å sjå berre lausleg
- at den er øydelagd, kan eg sjå med eit halvt auge
- med eit halvt øyreutan å høyre godt etter
- læraren lytta med eit halvt øyre
- på halv tolvikkje heilt rett, skeivt, tilfeldig, utan styring;
på skeive- med hatten på halv tolv;
- det har gått litt på halv tolv i det siste