Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
35 результатів

Словник букмола 9 oppslagsord

våke, vake 2

дієслово

Походження

norrønt vaka; jamfør vake (3

Значення та вживання

  1. ikke (få) sove;
    være, holde seg våken
    Приклад
    • våke natt etter natt;
    • våke over – passe på for å verne eller lignende;
    • våke over en døende;
    • våke over rettighetene sine
  2. i bibelspråk:
    Приклад
    • våk og be!
Сторінка статті

vake 3

дієслово

Походження

samme opprinnelse som våke

Значення та вживання

  1. komme opp i, sprette i vannflaten
    Приклад
    • fisken vaket etter flua
  2. flyte, holde seg flytende
    Приклад
    • båten vaker fint
Сторінка статті

vake 1

іменник чоловічий або жіночий

Походження

norrønt vaka

Значення та вживання

  1. det å holde seg våken, våking
  2. om eldre forhold: (gudstjeneste) kvelden eller natta før en kirkelig festdag
    Приклад
    • olavsvake
Сторінка статті

vak 2

прикметник

Походження

norrønt vakr ‘våken, kvikk’

Значення та вживання

  1. Приклад
    • ligge vak
  2. Приклад
    • vak og var
Сторінка статті

vakt 1

іменник жіночий або чоловічий

Походження

fra lavtysk av samme opprinnelse som II vake, våke

Значення та вживання

  1. det å vokte, passe på, verge
    Приклад
    • holde vakt (over noe);
    • sitte, stå på vakt;
    • gå av, på vakt;
    • dr. Johnsen har vakt i kveld – tjeneste
  2. tidsrom da det holdes vakt
    Приклад
    • ettermiddagsvakt, kveldsvakt, nattvakt;
    • døgnet er delt i seks vakter;
    • ta siste vakt
  3. sted, lokale der det holdes vakt
    Приклад
    • melde seg i vakten
  4. person som holder vakt
    Приклад
    • dørvakt;
    • snike seg forbi vakten;
    • gå, stå vakt;
    • sette ut vakter

Фіксовані вирази

  • på vakt mot
    påpasselig (og mistenksom) mot
    • vi må være på vakt mot forsøk på svindel
Сторінка статті

intendant

іменник чоловічий

Походження

gjennom fransk; fra latin intendens, av intendere ‘vake over’

Значення та вживання

  1. offiser som er ansvarlig for intendanturmateriell og lignende ved en avdeling eller et fartøy
  2. forvalter, styrer (særlig ved slott, museum eller lignende)
    Приклад
    • han er intendant ved kunstforeningen
Сторінка статті

vak 1

іменник середній

Походження

av vake (3

Значення та вживання

  1. Приклад
    • vak av fisk
  2. ringer i vannflaten etter fisk som vaker
    Приклад
    • vi så vak i vak bortover vannet
  3. bøye (2 på garn eller not
  4. fiskestim i vannflaten
Сторінка статті

vaker

іменник чоловічий

Походження

fra nederlandsk; beslektet med vake (3

Значення та вживання

  1. pose- eller pølseformet vimpel som viser vindretningen
    Приклад
    • vakeren på flyplassen
  2. flytebøye, flyter
  3. liten vimpel i mastetoppen på en seilbåt
Сторінка статті

-ok

іменник чоловічий

Походження

sammenheng med vake (1

Значення та вживання

etterledd brukt i navn på merkedager og messedager;
i ord som jonsok, larsok og olsok
Сторінка статті

Словник нюношка 26 oppslagsord

vake 2

vaka

дієслово
розділений інфінітив: -a

Походження

norrønt vaka

Значення та вживання

  1. vere vaken, ikkje (få) sove
    Приклад
    • korkje greie å vake eller sove
  2. halde seg vaken om natta for å hjelpe, passe på
    Приклад
    • vake over ein sjuk
  3. vere på vakt, vere påpasseleg
    Приклад
    • vake over rettane sine
Сторінка статті

vake 3

vaka

дієслово
розділений інфінітив: -a

Походження

same opphav som vake (2

Значення та вживання

  1. kome opp i, sprette i vassflata
    Приклад
    • fisken vakte etter fluga
  2. flyte, halde seg flytande
    Приклад
    • båten vaker fint
Сторінка статті

vake 1

іменник жіночий

Походження

norrønt vaka

Значення та вживання

  1. det å halde seg vaken;
    vaking;
  2. (gudsteneste om) kvelden, natta før ein kyrkjeleg festdag;
Сторінка статті

vak 2

прикметник

Походження

norrønt vakr

Значення та вживання

  1. Приклад
    • liggje vak
  2. Приклад
    • vak og var
Сторінка статті

vaken

прикметник

Походження

norrønt vakinn; samanheng med vake (2

Значення та вживання

  1. som vaker, ikkje søv;
    ved fullt medvit
    Приклад
    • er eg vaken, eller drøymer eg
  2. som følgjer godt med, skarp (2, 6)
    Приклад
    • ei vaken jente;
    • ha eit vake auge med det som skjer
Сторінка статті

sove

sova

дієслово
розділений інфінітив: -a

Походження

norrønt sofa

Значення та вживання

  1. liggje i ein medvitslaus kviletilstand;
    liggje i søvn;
    motsett vake (1
    Приклад
    • sove godt;
    • sove lenge
  2. vere dorsk eller sløv;
    følgje dårleg med
    Приклад
    • sitje og sove i timane
  3. ikkje vere i bruk
    Приклад
    • lova har sove sidan 1930
  4. dovne bort
    Приклад
    • armen min søv

Фіксовані вирази

  • ikkje kome sovande til noko
    ikkje greie utan hardt arbeid
  • sove bort
    sløse bort eller gå tapt ved soving
    • sove bort sommarnatta
  • sove på
    tenkje over noko
  • sove som ein stein
    sove tungt
  • sove ut
    kvile og styrkje seg med soving
  • sove ut rusen
    bli edru
Сторінка статті

vakt 1

іменник жіночий

Походження

frå lågtysk; samanheng med vake (2

Значення та вживання

  1. det å vake eller vakte
    Приклад
    • halde vakt (over noko(n))
    • sitje, stå på vakt;
    • gå av, på vakt – slutte, byrje vakta; jamfør vakt (1, 2);
    • dr. Aasen har vakt i natt – har teneste
  2. tidsrom da ein held vakt (1, 1), vakttørn
    Приклад
    • til sjøs er døgnet delt inn i seks vakter;
    • ta siste vakta
  3. stad, lokale der det blir halde vakt
    Приклад
    • melde seg i vakta
  4. person(ar) som held vakt;
    jamfør vaktar
    Приклад
    • dørvakt;
    • snikje seg forbi vakta;
    • gå, stå vakt;
    • setje ut vakter

Фіксовані вирази

  • på vakt mot
    påpasseleg (og mistenksam) mot
    • vi må vere på vakt mot forsøk på svindel
Сторінка статті

samvit, samvett

іменник середній

Походження

frå lågtysk, etter latin conscientia ‘medvit’; jamfør norrønt samvizka ‘medvit, samvit’

Значення та вживання

medvit om kva som er rett eller urett, i samfunnet eller mellom menneske;
kjensle av kva ein bør eller ikkje bør gjere
Приклад
  • ha godt samvit;
  • ha dårleg samvit;
  • sosialt samvit;
  • ho hadde eit vake samvit;
  • eg har ikkje samvit til å gå frå han

Фіксовані вирази

  • ha noko på samvitet
    • vere ansvarleg for noko kritikkverdig, ofte ulovleg;
      vere skuldig i noko
      • geriljaen hadde mange menneskeliv på samvitet
    • vere opphavet til noko
      • ho har fleire bøker på samvitet
  • på ære og samvit
    brukt som høgtideleg lovnad
    • eg lovar på ære og samvit å hjelpe deg
Сторінка статті

over

прийменник

Походження

truleg av lågtysk ōver; jamfør norrønt yfir og eldre nynorsk yver

Значення та вживання

  1. i samanlikning: på eit høgare steg eller nivå enn;
    høgare enn, større enn;
    Приклад
    • biletet heng over sofaen;
    • ti meter over bakken;
    • ho er over 30 år;
    • vere over nokon i rang;
    • herske over nokon
    • brukt som adverb:
      • bu i etasjen over
  2. Приклад
    • diktaren over alle diktarar;
    • dette går over alle andre omsyn
  3. ovanfrå og ned på
    Приклад
    • få ei bytte vatn over seg;
    • eg ynskjer berre vondt over han
  4. Приклад
    • ha dyna over seg;
    • kaste seg over ein motstandar;
    • dei kasta seg over arbeidet
  5. på overflata av;
    Приклад
    • han strauk barnet over håret;
    • breie høy ut over bakken;
    • vere brun over heile kroppen
  6. Приклад
    • ha frakk over dressen
  7. på eller til den andre sida av
    Приклад
    • ro over fjorden;
    • gå over fjellet;
    • bu over gata
  8. Приклад
    • reise frå Trondheim over Røros til Oslo
  9. Приклад
    • halde ein tale over radio
  10. vidare enn (noko som avgrensar eller stengjer)
    Приклад
    • vatnet rann over bassengkanten;
    • setje seg ut over lova;
    • det går over min forstand;
    • over evne
    • brukt som adverb:
      • koke over
  11. meir enn
    Приклад
    • temperaturen er over 20 °;
    • eg betaler ikkje over 1000 kr;
    • by over nokon
  12. til slutten av;
    gjennom (ei viss tid)
    Приклад
    • det leid langt over middag;
    • bli buande vinteren over
    • brukt som adverb: slutt, til ende
      • uvêret dreiv over;
      • framsyninga er over
  13. brukt i uttrykk for kjensler eller annan reaksjon: på grunn av, når det gjeld
    Приклад
    • glede seg over livet;
    • vere fornærma over noko;
    • sørgje over nokon;
    • låte vel over noko
  14. brukt føre nemning på emne, gjenstand for ei åndsverksemd eller eit åndsprodukt:
    Приклад
    • tenkje over noko;
    • bli klar over kva som hende;
    • preike over eit skriftord;
    • lage eit oversyn over arbeidsoppgåvene
  15. i samband med visse verb: i to stykke
    Приклад
    • sage over ein planke;
    • file over ei jernstong

Фіксовані вирази

  • gje seg over
    overgje seg;
    miste motet;
    bli heilt maktstolen eller himmelfallen
  • gå over
    ta slutt;
    gje seg
    • sjukdomen gjekk over til slutt
  • kome over
    • støyte på;
      finne tilfeldig
      • dei kom over eit godt tilbod
    • leggje motgang eller krise bak seg
      • han kom aldri over at mora døydde så tidleg
  • over ende
    ned frå oppreist stilling;
    hovudstups, i koll
    • bjørka bles over ende;
    • ho stupte over ende;
    • bli slått over ende;
    • føretaket gjekk over ende
  • over laget
    meir enn vanleg, overlag
  • over og ut
    • uttrykk brukt for å avslutte kommunikasjon via radio
    • slutt for godt
      • no er det over og ut for verksemda
  • snakke over seg
    tale i ørska
  • stå over
    ikkje ta del (i aktivitet som det er venta at ein tek del i)
    • ho måtte stå over kampen
  • vake over
    ha jamt tilsyn med
    • dei vakte over han gjennom natta
Сторінка статті

vrangsøvd, rangsøvd

прикметник

Значення та вживання

søvnig og vaken i utide;
huga til å sove om dagen og til å vake om natta
Сторінка статті