Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
3619 результатів

Словник букмола 1802 oppslagsord

eldre

прикметник

Походження

norrønt ellri, sen norrønt eldri, beslektet med engelsk old, jamfør tysk alt ‘gammel’, komparativ av gammel; jamfør eldst

Значення та вживання

  1. av høyere alder
    Приклад
    • du er eldre enn meg;
    • eldre steinalder
  2. nokså gammel;
    Приклад
    • eldre arbeidere;
    • en eldre dame;
    • i eldre tid;
    • eldre språk
    • brukt som substantiv: gamle mennesker
      • de eldre
  3. som har vært lenge på et sted, i et yrke eller lignende
    Приклад
    • han er eldre i jobben enn kollegaen

Фіксовані вирази

  • den eldre
    brukt etter navn: den eldste av to med samme navn (ofte far og sønn);
    forkortet d.e.
    • Pieter Brueghel den eldre
  • den eldre generasjonen
    ofte brukt om foreldregenerasjonen eller i sammenligninger mellom de etablerte versus de nye
    • norske ledere fra den eldre generasjonen
  • på sine eldre dager
    i alderdommen
Сторінка статті

gammel, gammal

прикметник

Походження

norrønt gamall, jamfør eldre; eldst

Значення та вживання

  1. som har levd lenge;
    av høy alder;
    merket av elde
    Приклад
    • en gammel mann;
    • den gamle kvinnen;
    • den gamle hunden;
    • se gammel ut;
    • bli gammel før tiden
    • brukt som substantiv:
      • unge og gamle
  2. om ting: som har vært til eller vært i bruk lenge;
    dårlig på grunn av elde;
    Приклад
    • et gammelt hus;
    • gamle klær;
    • gammelt brød;
    • verdifulle, gamle bilder;
    • de gamle møblene var de fineste;
    • dette er bare noe gammelt skrap
    • brukt som adverb:
      • det lukter gammelt av sengetøyet
  3. Приклад
    • gamle fraser;
    • gamle takter;
    • han var fortsatt den gamle, gode;
    • av godt, gammelt merke;
    • en god, gammel skikk;
    • det er den gamle historien;
    • et gammelt ord sier at …
    • brukt som substantiv:
      • de kombinerte gammelt og nytt da de innredet huset
  4. som har sitt opphav i fortiden;
    som har vart lenge
    Приклад
    • vi er gamle venner;
    • gammelt vennskap;
    • gammel gjeld;
    • slå den gamle rekorden
  5. som har vært lenge i en bestemt rolle, et bestemt yrke eller lignende;
    Приклад
    • en gammel jeger;
    • en gammel kjenning av politiet;
    • uttale seg som gammel sjømann;
    • være gammel i gamet
  6. som var før;
    tidligere
    Приклад
    • her gikk den gamle veien;
    • i gammel tid;
    • de gamle romere;
    • både den gamle og den nye læreren møtte opp
  7. av en viss alder
    Приклад
    • hun er 17 år gammel;
    • hvor gammel er du?
    • ikke være gammel nok til å kjøpe alkohol

Фіксовані вирази

  • den gamle verden
    fellesbetegnelse for de verdensdelene som oldtidens europeere kjente: Europa, Asia og Afrika;
    til forskjell fra den nye verden
  • fra gammel tid
    fra langt tilbake i tid
    • ritualer, guder og seremonier fra gammel tid
  • fra gammelt av
    fra lang tid tilbake (og fremdeles)
    • her har det fra gammelt av vært drevet reindrift
  • gammel vane er vond å vende
    det er vanskelig å legge av seg en innarbeidet vane
  • i gamle dager
    før i tiden
  • i gammel tid
    før i tiden
  • på sine gamle dager
    i alderdommen
  • ved det gamle
    som før;
    uendret
Сторінка статті

sælehus

іменник середній

Походження

norrønt sálu-, sæluhús

Значення та вживання

om eldre forhold: herberge (1) for reisende (1)
Сторінка статті

gammelklok, gammalklok

прикметник

Значення та вживання

klokere enn alderen skulle tilsi;
preget av klokskap karakteristisk for eldre mennesker
Приклад
  • et gammelklokt barn;
  • gammelkloke advarsler
Сторінка статті

teig

іменник чоловічий

Походження

norrønt teigr

Значення та вживання

  1. mindre stykke jord, åker, eng eller skog som er utskiftet eller avgrenset i innmark eller utmark
  2. om eldre forhold: hvert av de stykkene som et jordstykke er delt i;
    jamfør teigblanding
  3. i overført betydning: del, sektor (av arbeid, virksomhet, samfunnsliv)
    Приклад
    • vi har mye ugjort på vår teig av klimaarbeidet
  4. stykke av eng som en slår på én gang
  5. avgrenset del av avis- eller bokside;
    Приклад
    • han redigerte sin faste teig på siste side i lokalavisen
Сторінка статті

ekte 2

прикметник

Походження

fra lavtysk ‘ekteskapelig, legitim’

Значення та вживання

  1. som er det som det gir seg ut for;
    Приклад
    • ekte perler;
    • ekte marsipan;
    • brevet er ekte;
    • en ekte Picasso;
    • ekte glede
  2. Приклад
    • et ekte mannfolk
  3. som svarer helt til betegnelsen;
    Приклад
    • en ekte venn
  4. eldre betegnelse for barn født i ekteskap;

Фіксовані вирази

Сторінка статті

trolovelse, trulovelse

іменник чоловічий

troloving, truloving

іменник жіночий або чоловічий

Походження

av trolove

Значення та вживання

eldre betegnelse for forlovelse;
Приклад
  • presten var til stede ved trolovelsen
Сторінка статті

grå

прикметник

Походження

norrønt grár; beslektet med gry (2

Значення та вживання

  1. som har en farge mellom hvit og svart
    Приклад
    • en grå betongmur;
    • ta på seg den grå dressen;
    • ha grått skjegg
  2. som ser gusten og sliten ut
    Приклад
    • være grå i ansiktet;
    • han har blitt gammel og grå
  3. Приклад
    • hun ble tidlig grå
  4. Приклад
    • grått vær;
    • en grå dag
  5. lite spennende;
    fargeløs, trist, ensformig
    Приклад
    • en grå tilværelse;
    • grått humør;
    • ikke se de eldre som en grå masse
  6. som går utenom loven eller offisielle kanaler;
    Приклад
    • låne penger i det grå markedet;
    • det grå arbeidsmarkedet;
    • grått arbeid

Фіксовані вирази

  • avskjed på grått papir
    plutselig oppsigelse
    • hun fikk avskjed på grått papir
  • de små grå
    hjernecellene, hjernen
    • bruke de små grå;
    • utfordre de små grå
  • grå eminense
    person som holder seg i bakgrunnen, men likevel har stor reell makt på grunn av sin innflytelse på mektige personer
    • en grå eminense i norsk politikk
  • grå mus
    person med kjedelig og anonym framtoning
    • flittige, grå mus i byråkratiet
  • grå stær
    øyesykdom der linsen i øyet er fordunklet og ugjennomsiktig
  • i mørket er alle katter grå
    i mørket er alle forskjeller visket ut
  • sette grå hår i hodet på noen
    stadig volde en annen bekymringer
Сторінка статті

betimelig

прикметник

Вимова

betiˊmeli

Походження

av eldre dansk betimen ‘i rette tid’

Значення та вживання

som er på sin plass;
Приклад
  • få en betimelig advarsel;
  • et betimelig spørsmål;
  • i betimelig tid
Сторінка статті

svalgang

іменник чоловічий

Значення та вживання

gang eller utbygg på siden av eller rundt (eldre) hus;
Сторінка статті

Словник нюношка 1817 oppslagsord

eldre

прикметник

Походження

norrønt ellri, seint norrønt eldri, samanheng med engelsk old, jamfør tysk alt ‘gammal’, komparativ av gammal; jamfør eldst

Значення та вживання

  1. av høgare alder, frå lenger tilbake
    Приклад
    • du er eldre enn eg;
    • eldre steinalder
  2. nokså gammal;
    Приклад
    • eit eldre ektepar;
    • ein eldre mann;
    • i eldre tid;
    • eldre hus;
    • eit eldre blogginnlegg
    • brukt som substantiv: gamle menneske
      • dei eldre;
      • fest for eldre
  3. som har vore lenger på ein stad, i eit yrke eller liknande
    Приклад
    • ho er eldre i stillinga enn han

Фіксовані вирази

  • den eldre
    brukt etter namn: den eldste av to med same namn (ofte far og son);
    forkorta d.e.
    • Kristian Elster den eldre
  • den eldre generasjonen
    ofte brukt om foreldregenerasjonen eller i samanlikningar mellom dei etablerte versus dei nye
    • samle inn forteljingar frå den eldre generasjonen i bygda
  • på sine eldre dagar
    i alderdomen
Сторінка статті

gammal, gamal

прикметник

Походження

norrønt gamall, jamfør eldre; eldst

Значення та вживання

  1. som har levd lenge;
    merkt av elde
    Приклад
    • ein gammal mann;
    • den gamle kvinna;
    • den gamle hesten;
    • gamle folk;
    • bli gammal og grå;
    • bli gammal før tida
    • brukt som substantiv
      • dei gamle i samfunnet;
      • både gamle og unge var samla
  2. om ting: som har vore til eller vore i bruk lenge;
    dårleg som følgje av elde;
    Приклад
    • ei gammal stove;
    • gamle klede;
    • ein gammal ljå;
    • ei verdifull gammal sølje;
    • ta vare på dei gamle trehusa;
    • noko gammalt skrap;
    • gammal mat
    • brukt som adverb
      • det luktar gammalt av fisken
  3. Приклад
    • gamle segner;
    • gamle viser;
    • gamle sanningar;
    • den same gamle leksa;
    • på den gamle måten
    • brukt som substantiv:
      • gammalt og nytt side om side;
      • fortelje gammalt
  4. med opphav i fortida;
    som har eksistert lenge (slik det no er)
    Приклад
    • gamle vener;
    • gammal usemje;
    • gammal venskap;
    • gammal gjeld;
    • garden er gammal i ætta
  5. som har vore lenge i ei viss rolle, eit visst yrke eller liknande;
    Приклад
    • ein gammal tråvar;
    • du er den gode gamle;
    • vere gammal i tralten;
    • han vart ikkje gammal der i garden
  6. som var før;
    tidlegare
    Приклад
    • den gamle vegen gjekk der;
    • i det gamle Hellas;
    • den gamle og den nye formannen;
    • dei gamle romarane;
    • den gamle teljemåten;
    • det gamle året
    • brukt som adverb
      • gammalt var det slik
  7. av ein viss alder
    Приклад
    • ho er ti år gammal;
    • kor gammal er du?
    • eg er like gammal som du;
    • ho er ikkje gammal nok til å byrje på skulen

Фіксовані вирази

  • den gamle verda
    fellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
    til skilnad frå den nye verda
  • etter gammalt
    som før i tida
    • slik seier dei etter gammalt
  • frå gammal tid
    frå langt attende i tid
    • kjende julesongar frå gammal tid
  • frå gammalt av
    frå langt attende i tid (og framleis)
    • her har dei drive med ysting av geitemjølk frå gammalt av
  • gammal vane er vond å vende
    det er vanskeleg å leggje av seg ein innarbeidd vane
  • i gamle dagar
    før i tida
  • i gammal tid
    før i tida
  • med/ved det gamle
    som før;
    uendra
  • på sine gamle dagar
    i alderdomen
Сторінка статті

gjette

gjetta

дієслово

Походження

av eldre dansk gæde; same opphav som norrønt geta og gjete (2

Значення та вживання

Приклад
  • gjette gåter;
  • gjett kven det er;
  • gjette seg til noko;
  • gjette rett;
  • gjett om eg er glad!
  • han gjetta på kvar dei kom frå
Сторінка статті

sælehus

іменник середній

Значення та вживання

om eldre forhold: herberge (1) for reisande (1)
Сторінка статті

teig

іменник чоловічий

Походження

norrønt teigr

Значення та вживання

  1. utskifta, avgrensa, mindre jordstykke i innmark eller utmark
  2. om eldre forhold: kvart av dei stykka som eit jordstykke er delt i;
    jamfør teigblanding
  3. stykke av eng som ein slår på éin gong
  4. i overført tyding: del, sektor (av arbeid, verksemd, samfunnsliv)
    Приклад
    • dette er ein uutforska teig
  5. del av tekst på avis- eller bokside;
    Приклад
    • ho har ein fast teig i lokalavisa
Сторінка статті

fornminne

іменник середній

Походження

av forn (2

Значення та вживання

fysisk spor etter menneskeliv frå eldre tider, til dømes eit byggverk eller ein gjenstand;
Приклад
  • bevare fornminne frå mellomalderen
Сторінка статті

grå 1

прикметник

Походження

norrønt grár; samanheng med gry (2

Значення та вживання

  1. som har ein farge mellom kvit og svart
    Приклад
    • eit grått hus;
    • grå som oske;
    • få grått hår
  2. gusten og sliten å sjå til
    Приклад
    • vere grå i huda;
    • bli gammal og grå
  3. Приклад
    • han vart tidleg grå
  4. Приклад
    • grått vêr;
    • det er grått i dag
  5. lite spennande;
    fargelaus, trist, einsformig
    Приклад
    • den grå kvardagen;
    • eit grått tilvære;
    • grått humør;
    • ikkje sjå dei eldre som ein grå masse
  6. som går utanom lova eller offisielle kanalar;
    Приклад
    • låne pengar på den grå pengemarknaden;
    • svarte og grå pengestraumar;
    • grått arbeid

Фіксовані вирази

  • avskil på grått papir
    plutseleg oppseiing
    • ho fekk avskil på grått papir
  • dei små grå
    hjernecellene, hjernen
    • bruke dei små grå;
    • ein aktivitet som skjerpar dei små grå
  • grå eminense
    person som held seg i bakgrunnen, men likevel har stor reell makt i kraft av å påverke mektige personar
    • ein grå eminense i amerikansk musikkliv
  • grå mus
    person med kjedeleg og anonym framtoning
    • ein spion skal helst vere ei grå mus utan fortid
  • grå stær
    augesjukdom der linsa i auget er uklar og ugjennomsiktig
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • setje grå hår i hovudet på nokon
    stadig valde ein annan uro og bry
Сторінка статті

svalgang

іменник чоловічий

Значення та вживання

gang eller utbygg på sida av eller rundt (eldre) hus;
Сторінка статті

sættargjerd

іменник жіночий

Походження

norrønt sættargerð

Значення та вживання

i eldre tid: avtale, særleg mellom staten og kyrkja;
Приклад
  • sættargjerda i Tunsberg i 1277
Сторінка статті

stereotypi

іменник чоловічий

Походження

av stereo- og -typi

Значення та вживання

  1. inngrodd, forenkla førestelling om korleis noko eller nokon er;
    Приклад
    • vidareføring av kulturelle stereotypiar
  2. fast, stereotypt (2 innslag i tala eller skrifta til ein person
  3. om eldre forhold: avstøypingar til skriftsats eller klisjear til plater
Сторінка статті