Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
29 результатів

Словник букмола 16 oppslagsord

aksent

іменник чоловічий

Вимова

aksenˊt eller  aksanˊg

Походження

av latin accentus ‘sang til (ordene)'

Значення та вживання

  1. framheving av stavelse ved trykk eller tonehøyde;
    Приклад
    • de fleste norske ord har aksenten på første stavelse
  2. i musikk: framheving av en enkelt tone eller akkord
  3. diakritisk tegn over vokal, brukt for å vise trykk og/eller kvalitet
    Приклад
    • bruke aksent over e-en i ordet ‘kafé’
  4. måte å uttale et fremmedspråk på;
    Приклад
    • snakke engelsk med norsk aksent;
    • ha utenlandsk aksent
Сторінка статті

tykk, tjukk

прикметник

Походження

norrønt þykkr, þjukkr

Значення та вживання

  1. som har stor masse;
    Приклад
    • en tykk unge;
    • ha tykke fingre;
    • magen har blitt tykkere i det siste;
    • jeg er blitt litt for tykk, syns jeg
  2. med stor tykkelse;
    med stort tverrmål
    Приклад
    • isen er mange meter tykk;
    • huset har tykke vegger;
    • støvet lå i tykke lag;
    • lese en tykk bok;
    • smøre et tykt lag med smør;
    • ha tykke briller
  3. som er dekket av enkeltdeler som står nær hverandre;
    Приклад
    • tykt hår;
    • gå inn i tykkeste skogen;
    • bo midt i tykke byen
  4. som er framstilt av grove og varme materialer
    Приклад
    • ta på seg en tykk genser;
    • pakke med seg tykke sokker
  5. om væske: som renner sakte;
    Приклад
    • tykk olje;
    • gjøre sausen tykkere
  6. om gass eller luft: som er vanskelig å se gjennom;
    Приклад
    • tykk luft;
    • tykk røyk;
    • tåka var tykk som grøt
  7. om stemme: som skurrer eller låter urent
    Приклад
    • være tykk i målet;
    • stemmen hans var tykk av gråt
  8. om talemål: utpreget, folkelig (2)
    Приклад
    • prate en tykk dialekt;
    • ha en tykk aksent
  9. om påstand, historie, unnskyldning eller lignende: som en må være naiv eller dum for å tro på
    Приклад
    • nei, den er for tjukk!

Фіксовані вирази

  • i tykt og tynt
    i alle situasjoner og uten forbehold
    • de holdt sammen i tykt og tynt
  • tjukk i huet
  • tjukke slekta
    hele den utvidede slekten
    • invitere tjukke slekta i bryllup;
    • få besøk av tjukkeste slekta
Сторінка статті

bred, brei

прикметник

Походження

norrønt breiðr

Значення та вживання

  1. med stor utstrekning på tvers av lengden eller høyden;
    motsatt smal, til forskjell fra lang og høy (2
    Приклад
    • en bred gate;
    • være bred over skuldrene;
    • et bredt smil;
    • et rikt område med brede bygder
  2. med en nærmere angitt utstrekning, målt på tvers av lengden eller høyden
    Приклад
    • huset er ti meter langt og fem meter bredt
  3. som omfatter mye eller mange;
    vidstrakt
    Приклад
    • et bredt utvalg av matvarer;
    • bred enighet;
    • de brede lag av folket;
    • drøfte en sak på bredt grunnlag;
    • et bredt spekter av tiltak for å nå målene
  4. Приклад
    • snakke bred østfolddialekt;
    • han snakket med bred amerikansk aksent
    • brukt som adverb:
      • snakke bredt

Фіксовані вирази

  • de brede lag
    den store mengden av folk;
    massene;
    folk flest
    • i de brede lag av befolkningen
  • i det vide og det brede
    svært omstendelig
    • diskutere en sak i det vide og det brede
  • i sju lange og sju brede
    svært lenge;
    i det uendelige
    • vente på svar i sju lange og sju brede
  • vidt og bredt
    mange steder;
    overalt
    • hun har reist vidt og bredt
Сторінка статті

bryte

дієслово

Походження

norrønt brjóta

Значення та вживання

  1. få til å briste med bøying og trykk;
    rive av;
    slite løs;
    Приклад
    • bryte en bit av brødet;
    • bryte lin
  2. arbeide opp;
    få fram;
    Приклад
    • bryte malm;
    • bryte jord
  3. om sjø: komme som brenninger (2
    Приклад
    • bølgene bryter mot land;
    • sjøen brøt over skjærene
  4. Приклад
    • moloen bryter bølgene
  5. drive med bryting (3)
    Приклад
    • han skal bryte i 85-kilosklassen
  6. få til å avvike fra noe
    Приклад
    • linsen bryter lysstrålene
  7. få noe til å stanse;
    gjøre slutt på noe
    Приклад
    • bryte med det bestående;
    • bryte tausheten;
    • bryte en telefonsamtale;
    • favoritten brøt løpet
  8. la være å oppfylle eller etterkomme
    Приклад
    • bryte helgefreden;
    • bryte et løfte;
    • bryte loven;
    • bryte en avtale;
    • hun har brutt en regel
  9. Приклад
    • bryte koden

Фіксовані вирази

  • bryte av
    • knekke eller brekke av
      • bryte av en kvist
    • avbryte
      • TV-serien blir brutt av når spenningen er på topp
  • bryte fram
    komme til syne
    • dagen var i ferd med å bryte fram
  • bryte gjennom
    • komme fram;
      bli synlig
      • sola var i ferd med å bryte gjennom skylaget
    • slå igjennom;
      bli berømt
      • han brøt gjennom med særegne sanger
  • bryte håndbak
    utføre styrkeprøve der det gjelder å presse motstanderens håndbak i bordplata
  • bryte inn
    avbryte
    • hun brøt inn i samtalen
  • bryte løs
    begynne plutselig og voldsomt
    • uværet brøt løs
  • bryte med
    • se bort fra;
      ignorere
      • bryte med god forvaltningspraksis
    • slutte å ha forbindelse med noe eller noen;
      avslutte et vennskap eller kjærlighetsforhold
      • han valgte å bryte med gjengmiljøet
  • bryte ned
    • rive over ende
      • de hadde brutt ned gjerdet
    • løse opp
      • bryte ned fett
    • svekke, ødelegge
      • bryte ned motstanden
  • bryte opp
    • åpne med makt
      • bryte opp en dør
    • dra av sted
      • han brøt opp fra hjembygda
  • bryte over tvert
    brått avslutte noe og dra
    • han brøt over tvert med familien
  • bryte på
    snakke (et språk) med aksent
    • han brøt på amerikansk
  • bryte sammen
    • gå i stykker;
      briste
      • tribunen brøt sammen under vekten
    • uttrykke sterke følelser
      • hun brøt sammen i latter
    • bli avbrutt
      • forhandlingen har brutt sammen;
      • all kommunikasjon brøt sammen under uværet
  • bryte seg fram
    trenge seg fram med makt
    • bryte seg fram i det politiske landskapet
  • bryte seg gjennom
    trenge gjennom
    • bryte seg gjennom politisperringer
  • bryte seg inn
    ta seg ulovlig inn ved å ødelegge lås eller lignende
    • bryte seg inn i leiligheten
  • bryte ut
    • gi uttrykk for følelser
      • de brøt ut i latter
    • bli synlig;
      gjøre seg gjeldende
      • eksemen bryter ut;
      • det brøt ut streik
    • komme seg ut av
      • bryte ut av ekteskapet
Сторінка статті

trykkaksent

іменник чоловічий

Значення та вживання

framheving av stavelse ved trykk (4, 4) og ikke ved tonem;
jamfør aksent (1)
Сторінка статті

trykk 4

іменник середній

Значення та вживання

  1. kraft som virker inn mot en flate, et punkt eller lignende;
    Приклад
    • trykket mot underlaget;
    • alle rør som fører inn i kjøkkenbenken står under trykk;
    • kjenne et trykk for brystet
  2. stor interesse;
    pågang
    Приклад
    • foreningen opplever et stort trykk av folk som vil bli medlemmer;
    • politiet legger full trykk på etterforskningen;
    • ha fart og trykk i spillet
  3. Приклад
    • et kontinuerlig trykk på myndighetene;
    • gi etter for trykket
  4. framheving av stavelse ved fonetiske midler;
    Приклад
    • trykket ligger oftest på første stavelse i norske ord
  5. framheving av et ord i et utsagn
    Приклад
    • hun legger trykk på ordet «veldig»
  6. teknikk for å trykke (2, 1) tekst eller bilde
    Приклад
    • hun demonstrerer trykk og maling på stoff
  7. trykt bilde eller tekst
  8. mindre, trykt skrift;
    jamfør særtrykk
Сторінка статті

bryte på

Значення та вживання

snakke (et språk) med aksent;
Se: bryte
Приклад
  • han brøt på amerikansk
Сторінка статті

brytning

іменник чоловічий або жіночий

Походження

av bryte

Значення та вживання

  1. motsetning mellom ulike synsmåter;
    Приклад
    • en tid fylt av sterke brytninger
  2. i fysikk: refraksjon
  3. i språkvitenskap: eldre skandinavisk lydovergang der en kort e i rotstavelse gikk over til ja eller jo når den ble etterfulgt av henholdsvis a eller u i neste stavelse
  4. Приклад
    • snakke norsk uten brytning
Сторінка статті

gebrokken

прикметник

Походження

av tysk gebrochen ‘brutt’, perfektum partisipp av brechen ‘bryte, brekke’

Значення та вживання

om uttale av fremmed språk: ukorrekt, ubehjelpelig, med aksent (4)
Приклад
  • snakke gebrokkent norsk
Сторінка статті

cirkumfleks, sirkumfleks

іменник чоловічий

Вимова

sirkumflekˊs

Походження

av latin (accentus) cirkumflexus ‘ombøyd (aksent)'

Значення та вживання

  1. diakritisk tegn (^) som angir at en lyd er falt bort, for eksempel i fôr, for eldre foder;
  2. i språkvitenskap: særskilt (oftest langtrukket eller modulert) tonem i en stavelse, særlig i ord som har hatt vokalbortfall, for eksempel kast for kaste (infinitiv), i visse trønderske og nordnorske dialekter
Сторінка статті

Словник нюношка 13 oppslagsord

aksent

іменник чоловічий

Вимова

aksenˊt eller  aksanˊg

Походження

av latin accentus ‘song til (orda)'

Значення та вживання

  1. framheving av staving ved trykk eller tonehøgd; jamfør trykk (3, 4) og tonem
    Приклад
    • ord med aksent på første staving
  2. i musikk: framheving av ein einskild tone eller akkord
  3. diakritisk teikn over vokal, brukt for å vise trykk og/eller kvalitet
    Приклад
    • bruke aksent over e-en i ordet ‘kafé’
  4. måte å uttale eit framandspråk på;
    Приклад
    • snakke norsk med fransk aksent;
    • tale med framand aksent
Сторінка статті

tjukk

прикметник

Походження

norrønt þjokkr, þjukkr, þykkr

Значення та вживання

  1. som har stor masse;
    Приклад
    • ein tjukk stolpe;
    • ha tjukke fingrar;
    • låra har vorte tjukkare i det siste;
    • eg likar å vere litt tjukk
  2. med stor tjukn (1);
    med stort tverrmål
    Приклад
    • isen er fleire meter tjukk;
    • huset har tjukke vegger;
    • lese ei tjukk bok;
    • støvet låg i tjukke lag oppå skapet;
    • leggje eit tjukt lag med ost på brødskiva;
    • ha tjukke briller
  3. som har einskilde delar som veks eller står tett saman;
    Приклад
    • tjukt gras;
    • gå inn i tjukke skogen;
    • bu midt i tjukke byen;
    • det var tjukt med folk
  4. som er laga av grove og varme materiale
    Приклад
    • kle på seg ei tjukk jakke;
    • pakke seg inn i eit tjukt teppe
  5. om væske: som flyt tungt;
    Приклад
    • tjukk måling;
    • gjere sausen tjukk og god
  6. om gass eller luft: som er vanskeleg å sjå gjennom
    Приклад
    • tjukk luft;
    • tjukk røyk;
    • skyene var tjukke og mørke
  7. om røyst: som skurrar eller læt ureint
    Приклад
    • vere tjukk i mælet;
    • røysta vart tjukk av gråt
  8. om talemål: utprega, folkeleg (2)
    Приклад
    • prate eit tjukt sognemål;
    • ha ein tjukk aksent
  9. om påstand, historie, orsaking eller liknande: som ein må vere naiv eller dum for å tru på
    Приклад
    • nei, den er for tjukk!

Фіксовані вирази

  • i tjukt og tynt
    i alle situasjonar og utan atterhald
    • dei heldt saman i tjukt og tynt
  • tjukk i hovudet
    lite oppvakt, dum
  • tjukke slekta
    heile den utvida slekta
    • invitere tjukke slekta i bryllaup;
    • høyre til den tjukkaste slekta
Сторінка статті

trykk 3

іменник середній

Значення та вживання

  1. det å trykkje (1);
    kraft som verkar inn mot ei flate, eit punkt eller liknande;
    Приклад
    • trykket mot underlaget;
    • det er dårleg trykk på springvatnet;
    • kjenne eit trykk for brystet
  2. stor interesse;
    pågang
    Приклад
    • det er stort trykk på snøggbåtane i turistsesongen;
    • no blir det full trykk på treninga;
    • få meir fart og trykk på arbeidet
  3. Приклад
    • gje etter for trykket
  4. framheving av ei staving ved fonetiske middel;
    Приклад
    • ordet har trykk på første staving
  5. framheving av eit ord i eit utsagn
    Приклад
    • ho legg trykk på ordet «veldig»
  6. teknikk for å trykkje (5) tekst eller bilete
    Приклад
    • ulike teknikkar innan trykk og måling
  7. bilete som er trykt
  8. mindre, trykt publikasjon;
    jamfør særtrykk
Сторінка статті

bryte

bryta

дієслово

Походження

norrønt brjóta

Значення та вживання

  1. få til å breste med bøying og trykk;
    rive av;
    slite laust;
    Приклад
    • bryte foten;
    • ho braut armen;
    • bryte sund hamarskaftet;
    • bryte lin
  2. arbeide opp;
    få fram;
    Приклад
    • bryte malm;
    • bryte jord
  3. om sjø: kome som brenningar (2
    Приклад
    • bølgjene bryt mot stranda
  4. minske (1) verknaden av;
    Приклад
    • moloen bryt bølgjene
  5. drive med bryting (3)
    Приклад
    • bryte mot nokon frå ein annan klubb
  6. endre retning på noko
    Приклад
    • linsa bryt lysstrålane
  7. få noko til å stogge;
    gjere slutt på noko
    Приклад
    • bryte ei telefonsamtale;
    • mange deltakarar måtte bryte løpet
  8. la vere å oppfylle eller rette seg etter
    Приклад
    • bryte lova;
    • dei braut helgefreden;
    • bryte ein lovnad
  9. Приклад
    • bryte ein kode

Фіксовані вирази

  • bryte av
    • knekkje eller brekke av
      • bryte av greiner på treet
    • avbryte
      • bryte av utdanninga
  • bryte fram
    bli synleg;
    kome til uttrykk
    • gleda kunne bryte fram;
    • uviljen braut fram
  • bryte gjennom
    • kome fram;
      bli synleg
      • sola bryt gjennom skydekket
    • slå gjennom;
      bli kjend
      • han braut gjennom som standupkomikar
  • bryte handbak
    delta i styrkeprøve der det gjeld å presse handbaken til motstandaren i bordplata
  • bryte inn
    avbryte
    • ho braut inn med ein kommentar
  • bryte laus/laust
    begynne brått og veldig
    • uvêret braut laus/laust
  • bryte med
    • sjå bort frå;
      ignorere
      • bryte med reglane
    • vende seg bort frå noko eller nokon;
      gjere slutt på ein venskap eller eit kjærleiksforhold
      • bryte med narkotikamiljøet
  • bryte ned
    • rive over ende
      • ho ville bryte ned hagegjerdet
    • løyse opp
      • det tek tid å bryte ned plast i naturen
    • svekkje, øydeleggje
      • bryte ned fordomar
  • bryte opp
    • opne med makt
      • han braut opp døra
    • dra av stad
      • gjestene braut opp ved sjutida
  • bryte på
    snakke (eit språk) med aksent
    • bryte på tysken
  • bryte saman
    • gå i stykke
      • maskinen braut saman;
      • keisardømet braut saman
    • uttrykkje sterke kjensler
      • han braut saman i gråt
    • bli avbroten
      • forhandlingane braut saman
  • bryte seg fram
    trengje seg fram med makt
    • storindustrien braut seg fram;
    • innestengd gråt braut seg fram
  • bryte seg gjennom
    trengje gjennom
    • bryte seg gjennom isen
  • bryte seg inn
    ta seg inn gjennom stengsel utan lov
    • han braut seg inn på hotellrommet
  • bryte ut
    • gje uttrykk for kjensler
      • bryte ut i song
    • bli synleg;
      gjere seg gjeldande
      • ein epidemi kan bryte ut
    • kome seg vekk frå
      • bryte ut av køen
Сторінка статті

trykkaksent

іменник чоловічий

Значення та вживання

framheving av staving med hjelp av trykk (3, 4) og ikkje ved tonem;
jamfør aksent (1)
Сторінка статті

bryte på

Значення та вживання

snakke (eit språk) med aksent;
Sjå: bryte
Приклад
  • bryte på tysken
Сторінка статті

cirkumfleks, sirkumfleks

іменник чоловічий

Вимова

sirkumflekˊs

Походження

av latin (accentus) circumflexus ‘ombøygd (aksent)'

Значення та вживання

  1. diakritisk teikn brukt for å syne at ein lyd er fallen bort, til dømes i fôr for eldre foder;
  2. i språkvitskap: særskilt (oftast langdrege eller modulert) tonem i ei staving, særleg i ord som har hatt vokalbortfall, til dømes kast for kaste (infinitiv), i visse trønderske og nordnorske dialektar
Сторінка статті

aksentuere

aksentuera

дієслово

Вимова

aksentueˊre

Походження

frå fransk

Значення та вживання

  1. leggje trykk på (ord eller staving);
    uttale med aksent (1)
    Приклад
    • aksentuere første stavinga i ordet ‘motor’
  2. spele (ein akkord) med aksent (2)
    Приклад
    • aksentuere ein akkord
  3. framheve, leggje vekt på
    Приклад
    • aksentuere eit problem
Сторінка статті

aksentteikn

іменник середній

Значення та вживання

Сторінка статті

gebrokken

прикметник

Походження

av tysk gebrochen ‘broten’, perfektum partisipp av brechen ‘bryte, brekke’

Значення та вживання

om tale av framandt språk: ukorrekt, lytefull, med aksent (4)
Приклад
  • snakke gebrokke norsk
Сторінка статті