Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

tommel

substantiv hankjønn

Opphav

av norrønt þumal-

Tyding og bruk

tommelfinger

Faste uttrykk

reise på tommelen
haike
tommelen opp
- tommelfingeren retta oppover med resten av neven knytt som teikn på at noko er positivt
  publikum viste tommelen opp
- positivt svar;
  klarsignal, godkjenning
  politikarane vende tommelen opp for søknaden;
  han fekk tommelen opp frå styresmaktene

Artikkelside

vende 3

venda

verb

Opphav

norrønt venda; samanheng med vinde (

Tyding og bruk

setje i rørsle rundt ein (tenkt) akse slik at ei anna side kjem fram eller opp;
snu (2, 1), dreie (1)
Døme
- plogen vender grastorva;
- vende nasen heimover;
- vende blikket nedover;
- dei vende ansikta mot kvarandre;
- vende på hovudet
ta ei anna lei;
snu (2, 2)
Døme
- vende kursen nordover;
- vende og gå tilbake;
- det gjeld å vende i tide
peike i ei viss retning
Døme
- rommet vender ut mot hagen;
- vende handflatene oppover;
- vende våpenet mot noko;
- stolane stod vende mot scena
forflytte seg;
reise (3, 1), dra (17), kome (2, 2)
Døme
- skal vi vende heimover snart?
- han vender tilbake i neste veke;
- trekkfuglane vender sørover om hausten
få til å endre seg;
snu til det betre
Døme
- vende ei negativ utvikling;
- vende kampen til siger
sikte inn;
rette (2, 3)
Døme
- vende merksemda mot det største problemet;
- vende tankane mot noko anna
avhende, byte bort, selje
Døme
- vende noko i pengar

Faste uttrykk

snu/vri og vende på
undersøkje eller diskutere frå mange synsvinklar;
saumfare
pappa skal alltid snu og vende på det eg seier;
det er eit problem uansett korleis vi vrir og vender på det
vende heim
kome tilbake til ein plass ein reknar som heim
eldstedottera vender heim etter sommaren
vende inn
i matlaging: blande varsamt inn
vende om
- endre slik at noko peikar eller rører seg i motsett retning
  båten vende om grunna dårleg vêr;
  vegen er no stengt, og bilane må vende om
- forandre framgangsmåte eller meining
  forsøkje å få skeptikarane til å vende om;
  prosjektet er nesten ferdig, så vi kan ikkje vende om no
vende seg bort
- snu seg slik at ein ikkje lenger har framsida mot noko eller nokon
  vende seg bort frå fjernsynet;
  ikkje vend deg bort frå meg når eg snakkar til deg!
- få eit meir distansert forhold til;
  trekkje seg unna
  han har vendt seg bort frå familien sin
vende seg mot
- gjere til ein motstandar eller fiende;
  ta kampen mot
  vende seg mot sine eigne;
  eg har ei kjensle av at folk har vendt seg mot meg
- flytte fokuset, interessa eller innsatsen over til
  bedrifta vender seg mot den internasjonale marknaden;
  artisten vender seg meir og meir mot elektronisk musikk
vende seg til
rette seg mot for råd, hjelp, inspirasjon eller anna
eg er i djup krise, og eg veit ikkje kven eg skal vende meg til
vende tilbake
- kome eller flytte til ein stad ein har vore eller budd tidlegare
  det er godt å vende tilbake til heimlandet;
  etter reisa vende ho tilbake til heimbygda;
  gjerningspersonen vender ofte tilbake til åstaden
- ta opp att noko som har vore eller noko ein har gjort tidlegare
  vende tilbake til kvardagen;
  eg vender ofte tilbake til forfatterskapen hennar

Artikkelside

tomme 1

substantiv hankjønn

Opphav

av tomme (; eigenleg tommel

Tyding og bruk

eldre norsk lengdemål
Døme
- ein tomme er 2,615 cm;
- det går tolv tommar på ein fot
- i overført tyding: gje etter
  ikkje fire ein tomme
engelsk lengdemål
Døme
- ein engelsk tomme er 2,54 cm