Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 24 oppslagsord

passasje

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør passere

Tyding og bruk

  1. Døme
    • sikre fri passasje for skipstrafikken
  2. stad eller opning der ein kan kome gjennom
    Døme
    • gå gjennom ein trong passasje
  3. avsnitt eller mindre del av tekststykke
    Døme
    • sitere ein passasje
  4. i musikk: kort avsnitt av ein komposisjon
    Døme
    • eit verk med lyriske passasjar
  5. i astronomi: det at ei stjerne passerer over meridianen;
    det at ein himmellekam passerer over ein annan, særleg over solskiva

gjennomkøyrsel

substantiv hankjønn

gjennomkøyrsle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å køyre gjennom;
  2. veg for gjennomkøyring;
    Døme
    • gjennomkøyrselen under brua

gjennomkøyring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å køyre gjennom ein stad;
    Døme
    • gjennomkøyring forbode
  2. i idrett: hard trening (for å teste seg)
    Døme
    • han tok stemnet som ei gjennomkøyring før NM
  3. gjennomgang utan å stoppe undervegs
    Døme
    • vi tek ei gjennomkøyring på heile programmet
  4. stad ein kan køyre gjennom;
    Døme
    • gjennomkøyringa til sentrum er stengd

gjennomgang

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å gå eller dra gjennom ein stad
    Døme
    • gjennomgang forbode
  2. passasje til å fare gjennom
    Døme
    • gjennomgangen var stengd
  3. framstilling av eit emne munnleg eller skriftleg
    Døme
    • boka gjev ein grundig gjennomgang av fakta
  4. undersøking for å granske noko eller liknande;
    Døme
    • ein grundig gjennomgang av kostnadane
  5. tone eller tonar som dannar overgong mellom to akkordar

gjennomfart

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

ferdsle gjennom ein stad;
Døme
  • sikre fri gjennomfart gjennom krigssona

frikativ 1

substantiv hankjønn

Opphav

av latin fricare ‘gni’, av frikativ (2; jamfør friksjon

Tyding og bruk

språklyd som blir laga av luftstraum i ein trong passasje i munnhola
Døme
  • ‘s’ og ‘f’ er frikativar

frikativ 2

adjektiv

Opphav

av latin fricare ‘gni’

Tyding og bruk

om språklyd: som blir laga av luftstraum i ein trong passasje i munnhola;
Døme
  • frikativ lyd

løyndegang

substantiv hankjønn

Opphav

av løynd (2

Tyding og bruk

hemmeleg gang eller passasje;
Døme
  • dei gøymde seg i løyndegangen

innsnevring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å snevre inn eller bli innsnevra
  2. trong stad, passasje eller liknande
    Døme
    • ei innsnevring av vegen

trong 2

adjektiv

Opphav

norrønt þrǫngr; samanheng med trenge (1

Tyding og bruk

  1. som har liten plass;
    Døme
    • trong dal, gate, opning, passasje;
    • tronge klede, sko;
    • bu i eit trongt husvære;
    • bu trongt;
    • sitje trongt;
    • ha ein trong fødseltreg, vanskeleg start;
    • det er trongt om plassen;
    • vere trong om brystetha pustevanskar
  2. (sterkt) avgrensa, snever, stram, lite vid, lite romsleg
    Døme
    • setje tronge grenser, rammer, vilkår for noko;
    • ein trong definisjon;
    • i trong(are) tyding, meining;
    • ha ein trong økonomivanskeleg, stram;
    • det vart for trongt el. for tronge forhold for hanfor små forhold, for smått, innestengt
  3. økonomisk vanskeleg;
    Døme
    • tronge kår, tider;
    • ha det trongt;
    • sitje trongt i det

Faste uttrykk

  • ha ein trong horisont
    (om person) vere innskrenka, trongsynt
  • trong vokal
    vokal artikulert med lita opning i munnen (til dømes i, y)