Avansert søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

ordforråd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

mengd ord som finst i eit språk, ein dialekt, eit fagspråk eller som ein person bruker eller skjønar;

Faste uttrykk

aktivt ordforråd
orda ein bruker
ha eit større passivt enn aktivt ordforråd;
utvide det aktive ordforrådet sitt
passivt ordforråd
ord ein skjønar, men ikkje bruker

passiv 2

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin, av pati ‘lide’

Tyding og bruk

som ikkje er med på eller grip inn i noko
Døme
- han påstår at regjeringa er passiv;
- dei nektar å sitje passive og sjå på
om verbform: som uttrykkjer at det grammatiske subjektet er gjenstand for verbalhandlinga;
til skilnad frå aktiv (2, 2)
Døme
- passiv form av verbet

Faste uttrykk

passiv motstand
motstand som går ut på å nekte samarbeid; sivil ulydnad
passiv røyking
det å ande inn tobakksrøyk utan å røykje sjølv i rom der andre røykjer
passivt ordforråd
ord ein skjønar, men ikkje bruker

ordtilfang

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

mengd ord som finst i eit språk, ein dialekt, eit fagspråk eller som ein person bruker eller skjønar;

Faste uttrykk

aktivt ordtilfang
orda ein bruker
passivt ordtilfang
ord ein skjønar, men ikkje bruker

aktiv 2

adjektiv

Opphav

av latin activus ‘verksam, handlande’ av actus, perfektum partisipp av agere ‘handle’

Tyding og bruk

verksam, driftig;
motsett passiv (2, 2)
Døme
- aktive lagsfolk;
- aktive og passive medlemer;
- ein aktiv idrettsutøvar;
- ein aktiv vulkan;
- i aktiv teneste;
- gjere ein aktiv innsats;
- spele ei aktiv rolle;
- aktiv på sosiale medium;
- politisk aktiv;
- fysisk aktiv;
- seksuelt aktiv
- brukt som adverb
  delta aktivt;
  ta aktivt del i;
  arbeide aktivt for noko;
  bidra aktivt
- brukt som substantiv
  både dei aktive og leiarane budde på hotell
om verb: som uttrykkjer ei handling eller ein tilstand som subjektet utfører eller er årsak til;
motsett passiv (2, 1)
Døme
- verb med aktiv tyding;
- aktiv form av verbet;
- aktive og passive setningar

Faste uttrykk

aktiv dødshjelp
tiltak for å avslutte livet til ein person som er håplaust sjuk og som sjølv ønskjer å døy
gje ein pasient aktiv dødshjelp
aktivt ordforråd
orda ein bruker
ha eit større passivt enn aktivt ordforråd;
utvide det aktive ordforrådet sitt

passivt ordforråd

Tyding og bruk

ord ein skjønar, men ikkje bruker;

Sjå: ordforråd, passiv

aktivt ordforråd

Tyding og bruk

orda ein bruker;

Sjå: aktiv, ordforråd

Døme

ha eit større passivt enn aktivt ordforråd;
utvide det aktive ordforrådet sitt

pidgin

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

pidˊsjin

Opphav

truleg kinesisk omlaging av det engelske ordet business

Tyding og bruk

hjelpespråk med forenkla grammatikk og ofte blanda ordforråd, utvikla ved kontakt mellom folkegrupper med ulike språk som morsmål;

jamfør kreolspråk

Døme

russenorsk er eit døme på pidgin

pidginspråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

hjelpespråk med forenkla grammatikk og ofte blanda ordforråd, utvikla ved kontakt mellom folkegrupper med ulike språk som morsmål;

jamfør kreolspråk

Døme

når pidginspråk blir morsmål, blir det kalla kreolspråk