Avansert søk

Nynorskordboka 32 oppslagsord

modig

adjektiv

Opphav

norrønt móðigr; samanheng med mot (

Tyding og bruk

uredd (1), djerv (1);
tapper
Døme
- ei modig jente
- brukt som adverb:
  kjempe modig;
  det var modig gjort
sørgmodig
brukt som forsterkande adverb: svært, veldig
Døme
- modig pen;
- modig redd;
- modig sterk

Faste uttrykk

gråte sine modige tårer
gråte inderleg

mot 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt móðr ‘uro i sinnet, harme, mot’

Tyding og bruk

det å vere modig og uredd;
mental styrke til å våge noko;
djervskap;
sjølvtillit
Døme
- ha mot til å gjere noko;
- miste motet;
- halde motet oppe;
- setje mot i nokon;
- få nytt mot;
- ta mot til seg;
- drikke seg til mot
- - heltemot
  - livsmot
  - pågangsmot
sinnsstemning, humør;
huglag
Døme
- friskt mot!

Faste uttrykk

ha mot på noko
ha lyst til noko (fordi ein trur ein meistrar det)
meingars mot
eigne, sterke meiningar
ei sterk kvinne med meiningars mot
til mote
til sinns;
med eit visst humør
korleis er du til mote?
vere ille til mote
vere ved godt mot
ha god von;
sjå lyst på situasjonen

maur

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt maurr

Tyding og bruk

insekt i familien Formicidae, til dømes flygemaur, stokkmaur
arbeidsamt eller fryktlaust menneske
Døme
- vere ein maur til å arbeide;
- ein modig maur

Faste uttrykk

flittig som ein maur
svært flittig og arbeidsam

imot

preposisjon

Opphav

norrønt ímót

Tyding og bruk

Døme

han kom gåande imot meg;
båten har kurs rett imot land;
imot kvelden stilna det;
han er god imot barna;
kjempe imot kriminalitet

brukt som adverb
- gå med vinden rett imot

Faste uttrykk

ha imot
meine at noko er negativt;
ikkje like, rekne som dårleg
eg har ikkje noko imot å hjelpe til;
kva har du imot ho?
seie imot
uttrykkje usemje;
innvende, protestere
vere modig nok til å seie imot;
ungdomar som seier læraren imot
tale nokon midt imot
ope og uredd seie seg usamd med ein person eller ei gruppe med makt
han talte si eiga regjering midt imot
tale Roma midt imot
ope og uredd tale mot autoritetane
tvert imot
- heilt motsett;
  omvendt
  tilhøva har ikkje vorte betre, snarare tvert imot
- rett overfor (1)
  ho satt tvert imot han

ball 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bǫllr ‘kule, ball’

Tyding og bruk

(lett) kule av gummi, plast og liknande til å leike eller spele med
Døme
- sparke ballen langt;
- dei liker å kaste ball;
- ballen dunka i golvet
slag, pasning, skot i ballspel
Døme
- vinne dei første ballane;
- ein vanskeleg ball;
- slå lange ballar inn i midten
rundvoren klump;
kule (1
Døme
- tulle kleda i hop i ein ball
- - snøball
  - raspeball
rundvoren kjøtfull del av kroppen
- - tåball
  - seteball
kødd (1, 1) testikkel

Faste uttrykk

ha ballar
vere modig
ha mange ballar i lufta
gjere mange ting på ein gong
kaste ball
utveksle meiningar, jobbe seg fram mot ei løysing
sjefen treng nokon å kaste ball med
leggje ballen daud
- stoppe ballen og få han til å liggje still (til dømes i fotball)
- avslutte ei (vanskeleg) sak
spele ballen over til
overlate neste trekk til
staten spelar ballen over til kommunane
ta mannen i staden for ballen
gå laus på personen i staden for saka
vere på ballen
- om ballspel (2): vere i kontakt med ballen
  spelaren var på ballen, men trefte ikkje reint
- involvere seg aktivt i noko som skjer;
  ta initiativ, vere der det skjer
  her forventar vi at statsråden er på ballen

trusvitne

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

person som modig står fram og fortel om den religiøse trua si
martyr (1)

uredd

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er redd;
modig, djerv
Døme
- ein uredd soldat;
- uredde politikarar
roleg, trygg
Døme
- du kan vere uredd for det

uforfærd

adjektiv

Tyding og bruk

uredd, modig;

uforfæld

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er forfæld;

uredd, modig;

tapper

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

modig, djerv, uthaldande

Døme

ei tapper jente;
eit tappert smil

brukt som adverb:
- halde tappert ut

Side 1 av 4

Resultater per side: