Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 818 oppslagsord

giv, gjev

substantiv hankjønn

Opphav

etter svensk; av gje

Tyding og bruk

utdeling av kort i kortspel
- ny giv
òg i overført tyding: ny, endra eller auka innsats
- ein ny giv i distriktspolitikken

Artikkelside

gje, gjeve, gi

gjeva

verb

Opphav

norrønt gefa

Tyding og bruk

la få (2, 1);
(over)rekkje, levere;
la kome frå seg, sende ut, føre fram, skaffe
Døme
- gje meg avisa;
- det heile gav eit sterkt inntrykk;
- gje atterljom;
- gje seg tid til noko;
- gje nokon skylda for noko;
- gje nokon bank;
- gje nokon høve til noko;
- gje døme;
- gje svar;
- gje lov;
- gje samtykke;
- gje nokon rett;
- gje hjelp;
- gje gass;
- gje avkall på noko;
- gje akt;
- gje tol
brukt for å uttrykkje ynske
Døme
- Gud gjeve det er sant!
- gjev det er sant!
mate (1), fôre (4, 1)
Døme
- gje ungen;
- gje krøtera
la få som gåve;
skjenkje (3), donere
Døme
- gje pengar;
- gje bort gåver;
- gje rabatt
bruke alle sine krefter og all si tid på noko;
ofre (4)
Døme
- gje livet sitt for nokon eller noko
dele ut kort i kortspel
Døme
- din tur å gje
stå for;
halde
Døme
- gje ein middag;
- gje ein konsert;
- gje undervisning;
- gje timar
kaste av seg;
produsere, yte, prestere
Døme
- gje gode renter;
- boka gjev mykje;
- jorda gjev lite av seg;
- gje resultat;
- han har ingenting å gje
gje ut i vederlag for noko;
betale (1)
Døme
- gje 80 kr for boka;
- eg skulle gje mykje for å få vite det

Faste uttrykk

gje att
- om handel: gje vekslepengar
  gje att på ein tiar
- fortelje att;
  referere (2)
  gje att noko ein har høyrt
gje blaffen i
vere likeglad med
gje blaffen i politikk;
gje blanke blaffen i vedtaket;
ho gav blaffen
gje bryst
amme (2
gje ein god dag i
ikkje bry seg om;
gje blaffen i
han gav ein god dag i arbeidet sitt
gje etter
- om underlag: svikte (1)
  planken gav etter
- om person: føye seg eller vike
  gje etter for krava;
  dei gav etter for presset
gje frå seg
(motvillig) overlate til nokon
gje frå seg førarkortet;
gje frå seg makta;
gje frå seg råderetten
gje igjen
gje vekslepengar
gje igjen på ein hundrings
gje inn
skjelle (nokon) ut
gje og ta
vere villig til å inngå kompromiss
gje opp
- opplyse om, offentleggjere
  gje opp namn og adresse;
  gje opp inntekta for siste året
- om person: slutte å kjempe, resignere
  nei, no gjev eg opp;
  gje opp kampen;
  gje opp anden;
  gje opp all von
gje på
få opp farten; halde (intenst) på (med noko), drive på
gje seg
- om underlag: sige, svikte, gje etter
  golvet gav seg under han
- avta i styrke;
  gå tilbake
  stormen har gjeve seg;
  sjukdomen har gjeve seg
- gje etter (2);
  bøye av
- slutte (1) med noko
  han har gjeve seg med idretten;
  no får du gje deg med dette tullet!
gje seg heilt og fullt til
vie seg til (noko)
gje seg i ferd med
gå i gang med
gje seg i kast med
gå i gang med
gje seg i lag
slå lag (med nokon)
gje seg i veg
byrje å fare eller gå
gje seg over
overgje seg;
miste motet;
bli heilt maktstolen eller himmelfallen
gje seg sjølv
vere sjølvsagd eller opplagd
løysinga gjev seg sjølv;
svaret gjev seg sjølv
gje seg til
bli verande;
slå seg til ro
ho gav seg til i bygda
gje seg til å
byrje å
han gav seg til å gråte
gje seg ut for
påstå å vere eller spele nokon
gje seg ut på
gå i gang med
gje ut
sende bøker, blad og liknande på marknaden
ikkje gje frå seg ein lyd
vere still;
teie (2, 2)
han gav ikkje frå seg ein lyd
ikkje gje mykje for
verdsetje (noko) lågt eller sjå ned på (nokon)
kva gjev du meg for det?
kva synest du om slikt?

Artikkelside

tera-

prefiks

Opphav

av gresk teras ‘uhyre, misfoster’

Tyding og bruk

prefiks (1) som syner at eininga som etterleddet gjev, skal multipliserast med ein billion (10¹²);

symbol T;

i ord som terawatt

Artikkelside

tenestetillegg, tenesttillegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

økonomisk godtgjersle til vernepliktige soldatar, i tillegg til fri kost, klede og innkvartering
særleg godtgjersle som gjev kompensasjon for farleg eller ulagleg teneste

Artikkelside

tenestefri, tenestfri

substantiv ubøyeleg

Tyding og bruk

tidsrom (1) innanfor vanleg arbeidstid i det offentlege da den tilsette er friteken for teneste

Døme

patruljere om natta og ha tenestefri om dagen;
professoren har tenestefri eitt semester;
repetisjonsøving gjev automatisk rett til tenestefri

Artikkelside

tenesteansiennitet, tenestansiennitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ansiennitet som har påverknad på løn, pensjon og liknande

Døme

to års tenesteansiennitet gjev opprykk;
få godskrive tenesteansiennitet for omsorgsarbeid

Artikkelside

tankestillar

substantiv hankjønn

Opphav

av svensk tankställare

Tyding og bruk

noko som gjev ein litt å tenkje på;

åtvaring, påminning

Døme

ein nyttig tankestillar

Artikkelside

smak

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

eigenskap ved eit stoff som gjev eit karakteristisk sanseinntrykk når noko, særleg mat eller drikke, kjem i kontakt med sanseorgana munnen
Døme
- ein saus med fyldig smak;
- krydder har sterk smak;
- det er god smak på jordbæra
evne til å skilje søtt, salt, surt, beiskt og umami;
smakssans
Døme
- dei fem sansane våre er syn, høyrsel, lukt, smak og kjensle
liten bit;
smakebit
Døme
- få ein smak av den nysteikte kaka
hug til å føretrekkje noko framfor noko anna;
stil
Døme
- kvar sin smak!
- smaken som rår mellom folk
evne til å døme om kva som er vakkert, smakfullt og verdifullt;
estetisk sans
Døme
- ha god smak

Faste uttrykk

falle i smak
vekkje velvilje eller velvære
maten fall i smak;
humor som fell i smak
få smaken på
få lyst på meir av noko ein har prøvd eller oppdaga
få smaken på økologisk mat;
han fekk smaken på surfing
smak og behag
personleg føretrekt kvalitet eller eigenskap
smak og behag kan ikkje diskuterast
vond/flau/dårleg smak i munnen
dårleg kjensle;
skamkjensle
ho sat att med ein vond smak i munnen etter avgjerda;
dei tok imot tilbodet med ein flau smak i munnen;
sigeren gav meg ein dårleg smak i munnen

Artikkelside

preferansetoll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tollsystem som gjev føremoner til eit visst eller visse land

Artikkelside

kjeldeskrift

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

jamfør skrift (

Tyding og bruk

dokument som gjev (førstehands) historiske opplysningar

Artikkelside

Side 1 av 82

Resultater per side: