Avansert søk

Nynorskordboka 179 oppslagsord

fin

adjektiv

Opphav

seint norrønt fínn ‘blank, glatt’; opphavleg av latin finis med tyding ‘avslutta, fullført’

Tyding og bruk

framifrå (1), god (1), ypparleg, utsøkt
Døme
- fin mat;
- fin ordning;
- fine opplevingar;
- fine forhold;
- ha det fint;
- fint vêr;
- det er fint å kjenne seg trygg;
- fine ord og gode intensjonar
- brukt som adverb
  greie seg fint
som det er lett å like;
behageleg, pen
Døme
- fin jente;
- fine klede;
- fine fargar;
- fint utsyn;
- ein fin dag
høgætta;
fornem (2)
Døme
- vere av fin familie
- brukt som substantiv
  skal du mengje deg med dei fine?
- brukt som adverb
  snakke fint
nobel, edel (2)
Døme
- eit tvers igjennom fint menneske;
- ha eit fint sinn
varsam, taktfull
Døme
- på ein fin måte
- brukt som adverb
  fare fint med sølvtøyet
brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
Døme
- det var ei fin historie;
- du er meg ein fin fyr!
tynn, spe
Døme
- fin tråd;
- fin røyst
glatt, mjuk
Døme
- fin silke
småkorna, findelt
Døme
- fin sand;
- fint regn;
- fint mjøl
- brukt som adverb
  hakke noko fint
kjensleg, nøyaktig
Døme
- ha fin høyrsel;
- fine nyansar;
- det er fint handarbeid å lage sylgjer
- brukt som adverb
  fint gradert
rein (3, 4)
Døme
- fint gull
brukt som forsterkande adverb: heilt, pent
Døme
- ho blir fint nøydd til å kome heim

Faste uttrykk

fin i farten
rusa
han er alt temmeleg fin i farten
fin på det
kresen (2)
fint lite
svært lite
sitje fint i det
vere ille ute

gjerd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gerð; av gjere

Tyding og bruk

det å gjere (2);
gjerning (2) handling (1)
- - avgjerd
  - misgjerd
  - velgjerd
gjerning (1), verksemd (1)
Døme
- ho er trufast i all si gjerd;
- både i ord og gjerd
verknad;
eigenskap (1)
Døme
- denne har slike gjerder
måte (1, 1), vis (1;
skikk
Døme
- gjere det på ymse gjerder;
- det er ei fin gjerd på dette;
- det er inga gjerd på det

Faste uttrykk

i gjerde
i ferd med å bli til eller ta form;
i emning
dei forstod kva som var i gjerde

ære 1

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt æra; frå lågtysk ere

Tyding og bruk

vyrdnad, heiderleg omdømme, gjetord, ry, glans, respekt
Døme
- vinne ære
- i ordtak:
  når lorten kjem til ære, veit han ikkje korleis han vil vere;
  kome til (heider og) ære;
  setje si ære i å gjere det bra
(sterk) ros, høg grad av påskjøning, hylling;
ærevising
Døme
- dette er til ære for deg
- æra er lettare gått enn fått;
  det var ei ære for staden at kongen kom på vitjing;
  gjere ære på ein – rose, hylle ein;
  han gjorde oss den æra at han kom;
  vere all ære verd – fortene ros, vørdnad
noko som heidrar ein, noko som gjev vyrdnad, gjetord
Døme
- det er ikkje stor ære i det;
- det er inga ære i slikt
kjensle hos det einskilde mennesket av indre verd;
sjølvvyrdnad;
sjølvkjensle
Døme
- ho bar inga ære i seg;
- dette går på æra mi;
- gå på æra laus;
- eit folk utan ære;
- gå eins ære for nær
- òg: godt namn og rykte
  redde æra
- i høgtideleg lovnad
  underskrive sjølvmeldinga på ære og samvit
sømd
Døme
- i tukt og ære;
- ikkje ha ære i livet
beine (1, teneste
Døme
- gjere ein ei ære;
- den som gjer ei ære, får ei ære att;
- den eine æra er den andre verd

Faste uttrykk

gjere ære på maten
vise at ein set pris på maten
ha/få æra for
vere den som fortener ros for (noko)
dei frivillige har all æra for framgangen;
mor mi skal få mykje av æra for at eg hadde ei så fin barndom
vise nokon den siste æra
vere til stades i gravferda til nokon

sitje fint i det

Tyding og bruk

vere ille ute;

Sjå: fin

fint lite

Tyding og bruk

svært lite;

Sjå: fin

fin i farten

Tyding og bruk

rusa;

Sjå: fart, fin

Døme

han er alt temmeleg fin i farten

egyptisk bomull

Tyding og bruk

fin, langfibra bomull;

alle tiders

Tyding og bruk

heilt fin;

Sjå: tid

smykke seg med

Tyding og bruk

flotte seg med (ein fin tittel);

Sjå: smykke

utan blank og innan krank

Tyding og bruk

om folk: ikkje så fin innvendig som utvendig;

Sjå: innan, krank

Side 1 av 18

Resultater per side: