Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
100 treff

Nynorskordboka 100 oppslagsord

berg

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt berg, bjarg

Tyding og bruk

  1. heil eller samanhengande steinmasse;
    Døme
    • byggje på berg;
    • nakne berget stikk fram
  2. fjellslag, bergart
    Døme
    • hardt berg
  3. stor høgd av berg (1);
    (lite) fjell
    Døme
    • mellom bakkar og berg utmed havet;
    • stø som berg
  4. stor haug, dunge
    Døme
    • eit berg av mjølsekker

Faste uttrykk

  • her på berget
    (frå Holbergs ‘Erasmus Montanus’) her heime
  • stå som i berg
    stå heilt fast
    • maskinen stod som i berg
  • tru kan flytte berg
    tru kan utrette store ting
Artikkelside

berge

berga

verb

Opphav

norrønt bjarga, opphavleg ‘gøyme’

Tyding og bruk

  1. føre eller hjelpe til ein trygg stad frå ein stad der det er fare for skade eller øydelegging;
    ta vare på
    Døme
    • berge ein druknande;
    • berge livet
  2. hauste (inn)
    Døme
    • berge høyet i hus;
    • berge kornet i hus;
    • berge potetene i hus
  3. i idrett, i overført tyding: unngå tap, nedrykk
    Døme
    • laget berga sigeren

Faste uttrykk

  • berge seg
    • (greie å) livnære seg
      • ha lite å berge seg med
    • (greie å) redde seg
      • berge seg gjennom mange farar
    • halde seg, styre seg
      • eg kunne ikkje berge meg for lått
  • berge segl
    minke på seglføringa (i sterk vind)
Artikkelside

juv

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

rivne i berg, fjellkløft;
djupt gjel (2, 1), ofte med elv i botnen
Artikkelside

gjel 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gil; samanheng med geil (1 og gine

Tyding og bruk

  1. (trong, djup) kløft i berg eller fjell
    Døme
    • eit stygt gjel;
    • gjela vart laga under sist istid
  2. i overført tyding: skilje (1;
    Døme
    • det er eit gjel mellom meiningane deira
Artikkelside

sleppe 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(usynleg) sprekk i stein eller berg med laus masse;
gang i skiferlag
Artikkelside

snaublåsen

adjektiv

Tyding og bruk

som er blåsen rein
Døme
  • snaublåsne berg
Artikkelside

tivoli

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter namnet på byen Tivoli i Italia, kjend for hageanlegga sine

Tyding og bruk

park (2) med karusellar, berg-og-dal-baner, lotterispel, matbuer eller andre attraksjonar
Artikkelside

bergrise

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bergrisi

Tyding og bruk

i folketru: jutul som lever i berg;
Artikkelside

tufte 2

tufta

verb

Tyding og bruk

  1. lage tuft (1, 2) til ein bygning;
    Døme
    • huset er tufta på berg;
    • no skal dei til å tufte
  2. ha som grunnlag eller opphav;
    Døme
    • partiet er tufta på liberale idear;
    • dette tuftar på ei mistolking
Artikkelside

klippe 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom bokmål; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. bratt fjell;
    Døme
    • steile klipper;
    • falle utfor ei bratt klippe
  2. i overført tyding: noko som er stødig og urokkeleg
    Døme
    • ei klippe i midtforsvaret;
    • vere ei klippe i stormen

Faste uttrykk

  • Den tarpeiske klippa
    utgangspunktet for fornedring
    • ho styrtar utfor Den tarpeiske klippa og mistar all makt;
    • det er ikkje langt frå Kapitol til Den tarpeiske klippa
Artikkelside