Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
30 treff

Nynorskordboka 30 oppslagsord

underkaste

underkasta

verb

Opphav

truleg etter lågtysk

Tyding og bruk

utsetje nokon for
Døme
  • underkaste nokon streng disiplin

Faste uttrykk

Artikkelside

tygel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt tygill ‘band, reim, snøre’; samanheng med tøye (2

Tyding og bruk

  1. reim på kvar side i eit beisel (1), til å styre med når ein rir
  2. brukt i uttrykk for å ha, ta eller gje frå seg styring, makt eller kontroll
    Døme
    • foreldra måtte sleppe tyglane

Faste uttrykk

  • frie tyglar
    uavgrensa handlefridom
    • den nye kokken fekk heil frie tyglar
  • stramme tyglar
    liten handlefridom;
    streng disiplin
    • køyre nokon med stramme tyglar
Artikkelside

tukt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tykt; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • sjølvtukt;
    • halde (streng) tukt
  2. streng oppseding, refsing, straff
  3. sømeleg framferd, god moral, sømd (2)
    Døme
    • utukt;
    • leve i tukt og ære

Faste uttrykk

  • ikkje ta tukt
    ikkje bli betre eller lydigare av å bli straffa
Artikkelside

age 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt agi

Tyding og bruk

  1. respekt blanda med frykt
    Døme
    • kjenne age for;
    • det står age av han

Faste uttrykk

  • halde i age
    halde styr på;
    halde i sjakk
    • halde ungane i age
Artikkelside

stramme tyglar

Tyding og bruk

liten handlefridom;
streng disiplin;
Sjå: tygel
Døme
  • køyre nokon med stramme tyglar
Artikkelside

skidisiplin

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • alpin skidisiplin
Artikkelside

økumenikk

substantiv hankjønn

Opphav

av økumene

Tyding og bruk

  1. verksemd for mellomkyrkjeleg forståing, samarbeid og einskap
  2. teologisk disiplin som mellom anna femner om spørsmåla om einskap og splitting i kyrkja
Artikkelside

steinhard

adjektiv

Tyding og bruk

  1. hard som stein
    Døme
    • telen gjorde marka steinhard
  2. i overført tyding: svært hard
    Døme
    • steinhard disiplin
Artikkelside

paradegrein

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

grein, disiplin eller spesialisering som nokon er særleg sterk i, ofte brukt om sport
Døme
  • skeiser var lenge ei paradegrein for Noreg;
  • kompromiss er paradegreina for norske politikarar
Artikkelside

prøyssar

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; etter namnet på området Preussen (tidlegare fyrstedøme, så kongerike og til slutt delstat)

Tyding og bruk

  1. person frå det gamle Preussen
  2. person som held jernhard disiplin
Artikkelside
Side 1 av 3