Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 18989 oppslagsord

rouge

substantiv hankjønn

Uttale

rusj

Opphav

frå fransk ‘raud’

Tyding og bruk

raudleg pudder eller krem brukt som sminke til kinna
Artikkelside

rutebuss

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

buss som går i rute (1);
jamfør rutebil;
til skilnad frå turbuss
Artikkelside

ruste 2

rusta

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. førebu seg;
    utstyre
    Døme
    • vere godt rusta for ei oppgåve
  2. forsyne med krigsmateriell;
    Døme
    • ruste ein hær

Faste uttrykk

  • ruste ned
    redusere mengda av krigsmateriell og væpna styrkar
    • landet har forplikta seg til å ruste ned
  • ruste opp
    • byggje ut eller betre (vegnett, skular eller liknande)
      • ruste opp jernbanen
    • auke mengda av krigsmateriell og væpna styrkar
      • stormaktene rustar opp
  • ruste seg
    • utstyre seg med det som trengst;
      førebu seg
      • ruste seg til langferd
    • gjere seg klar til kamp;
      væpne seg
      • dei rusta seg til krig
  • ruste ut
    skaffe utstyr til;
    utstyre
    • dei er rusta ut til utferd
Artikkelside

rust 2

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med raud

Tyding og bruk

  1. raudbrunt belegg som blir avsett på overflata av jern når jernet reagerer med oksygen og vatn, og som kan føre til skade på jernet
    Døme
    • banke rust;
    • behandle ein bil mot rust
  2. plantesjukdom framkalla av rustsopp
    Døme
    • det er mykje rust på kornet i år
  3. hås, skurrande lyd
    Døme
    • han svarte med rust i målet
Artikkelside

rural

adjektiv

Opphav

frå latin, av rus ‘landsbygd’

Tyding og bruk

som høyrer til på landsbygda;
motsett urban
Døme
  • rurale strøk;
  • rural bygdekultur
Artikkelside

rundreise, rundreis

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

reise til ulike stader innanfor eit større område og med retur til utgangspunktet
Døme
  • ei rundreise på Grønland
Artikkelside

rundhanda

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • kokken var rundhanda med smaksprøvene
  • brukt som adverb:
    • dei delte rundhanda ut fleire millionar til organisasjonen
Artikkelside

rundfisk

substantiv hankjønn

Opphav

av rund

Tyding og bruk

  1. tørrfisk som er sløgd, men ikkje flekt (2;
    til skilnad frå råskjer
  2. heil, usløgd fisk;
    Døme
    • levere frosen rundfisk til eit frysehotell
Artikkelside

runde 2

runda

verb

Opphav

av rund

Tyding og bruk

  1. gjere rund eller avrunda
    Døme
    • runde kantane
  2. gå i boge rundt noko
    Døme
    • runde eit gatehjørne;
    • båten runda odden;
    • runde ein motspelar
  3. passere eit høgt, rundt tal
    Døme
    • runde 50 år;
    • dyrehagen runda 600 000 gjester

Faste uttrykk

  • runde av
    • gjere rund
      • rekkverket vart runda av i enden
    • rekne om til nærmaste runde tal
      • runde av til 100 kr
    • avslutte ein aktivitet eller periode
      • sjå fram til å runde av ein travel sesong
  • runde ned
    redusere ein talverdi til nærmaste runde tal
  • runde opp
    auke ein talverdi til nærmaste runde tal
Artikkelside

rundboge

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

halvsirkelforma boge (i kvelv (1));
romansk boge;
til skilnad frå spissboge
Artikkelside
Side 5 av 1899